بازگشت به فرمت معمولی



جلسه دوم



این مطلب، برگرفته از سایت شورای نگهبان می باشد. تمام حقوق این مطلب از آن سایت شورای نگهبان می باشد. سایت حقوق صرفا جهت سهولت کار پژوهشگران از جهت امکان جستجو در محتوای سایت، در دسترس قرار دادن نسخه قابل چاپ هر نوشته، امکان ارسال هر مطلب به ایمیل و نیز امکان اظهارنظر بازدید کنندگان سایت، این مطلب را بازانتشار می دهد.



جلسه ساعت هفده و پانزده دقيقه روز نهم ارديبهشت ماه1368 هجري

شمسي برابر با بيست و دوم رمضان المبارك1409 هجري قمري

به رياست آيت الله مشكيني تشكيل شده .

فهرست مطالب :

1- اعلام رسميت جلسه و تلاوت آياتي از كلام الله مجيد . . . . . .

2- بيانات آيت الله مشكيني ( رياست شورا ) . . . . . . . . . . . . . . .

3- بحث و بررسي پيرامون آئين نامه شوراي بازنگري قانون اساسي

4- قرائت نامه حضرت امام مدظله‎العالي به وسيله آيت‎الله مشكيني .

( رئيس شورا ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5- پايان جلسه و تاريخ و محل تشكيل جلسه آينده . . . . . . . . . . .






1- اعلام رسميت جلسه و تلاوت آياتي از كلاًم الله مجيد

رئيس _ بسم الله الرحمن الرحيم . جلسه رسميت دارد

تلاوت كلام‎الله مجيد :

الهم صلي علي محمد و آل محمد

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم _ بسم الله الرحمن الرحيم

ان الله ياُسركم ان توُدو‎االامانات الي اهلها و اذا حكمتم بين الناس ان تحكموا بالعدل ان الله نعما يعظكم به ان الله كان سميعاً بصيراً * ياايها الذين آمنوا اطيعو‎االله واطيعواالرسول و اولي الامر منكم فان تنازعتم في شئ فردوه الي‎الله و الرسول ان كنتم تؤمنون بالله واليوم الاخر ذلك خيرو احسن تاويلا *

( صدق الله العلي العظيم _ حضار صلوات فرستادند )

«آيه 60 و61 سوره النسا »

2- بيانات آيت الله مشكيني ( رياست شورا )

رئيس _ (احسنت) ، بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله الصلوة والسلام علي رسوله واله واللعن علي اعدائهم اجمعين .

قبلاً از برادران و دوستان تشكر ميكنم به لحاظ اظهار لطفي كه دربارة حقير داشتند ، من را به اين محل انتخاب كردند و تشكر من به اين عمل كاشف نيست ،به آن منكشف است . يعني حسن ظني كه دوستان دارند نسبت به آن ،من اظهار تشكر ميكنم و اسئل الله آن يعامل معي بظنون احبائي و يغفرلي مالا يعلمون .

ضمناً مناسب است يك عرض تسليتي هم انجام بدهيم به لحاظ اينكه ديروز شهادت مولي اميرالمومنين سلام الله عليه بود. مسأله بسيار بزرگ و فاجعه بسيار عظيم براي عالم اسلام كه عظمت او را با هيچ عبارتي من معتقدم كه نميشود بيان كرد جز آن عبارتي كه حضرت جبرئيل امين گفتند كه ((تهدمت والله اركان الهدي)) آن عبارت حاكي است از عظمت مطلب .اين امر را به همه تسليت عرض ميكنم.

نكته ديگر كه لازم ميدانم كه عرض بكنم اين است كه اين مسأله و اين وظيفه اي كه فعلاً به دوش برادران دوستان گذارده شده ،آقايان توجه بفرمايند بسيار مطلب مهم و عظيم است و اين يك انتخاب الهي است مثل اينكه انجام گرفته. كارها و وظايف در جهان گاهي انتخابي است از طرف حق و افرادي هم كه وظايف بر دوش آنها گذاشته ميشود ،آن هم انتخاب الهي است .امر بسيار عظيم است ،خصوصاً اين اصولي كه امام امت دام ظله ، چند تا اصل را مورد توجه قرار داده اند و دستور داده اند كه در اينها بحث بشود. بسياراز آن اصول ركين قانون اساسي ماست و بسيار اهميت دارد و مقداري راجع به نتايجي كه از اين اصول تا حال حسن يا غير حسن گرفتيم ، براي ما ملموس شده به اينكه بايد اينها مورد بحث قرار بگيرد و بسيار مهم است و با اهميت ، اين يك وظيفه الهي است و خداوند گاهي وظايف مهم را بر دوش انسانهاي لايق قرار ميدهد «واصطنعتك لنفسي » خدا در قرآن به حضرت موسي ميفرمايد كه موسي من ترا براي خودم ساختم .اصطنعتك لنفسي .براي اينكه «اذهب الي فرعون »تا اين وظيفه را انجام بده .معلوم ميشود كه خداوند دوستاني را كه در حضورشان هستيم براي اين امر مهم ساخته است و اين وظيفه را بر عهدة آقايان گذاشته .فلذا من جداً تقاضا ميكنم كه بسيار اهميت بدهيد و بر هر امري غير اين امر . اين مطلب را چون مدتش كوتاه است و بايد زياد دقت بشود، اهميت داده بشود .در حاشية كارها قرار ندهيد .بلكه اين بار اين مطالب را ،اين بحث را كه پيش آمده دوستان در متن قرار بدهند و كارهاي ديگر را در حاشيه ببرند و ان شا الله كار بلكه به نحو احسن واتم انجام بگيرد . كاري است كه در آينده در تاريخ ثبت خواهد شد و اميدواريم انشا الله تا ظهور حضرت بقيه الله اذهان و افكار آقايان در جامعه باحسن وجه پياده بشود و براي جامعه اثر ببخشد .

ضمناً اين نكته را هم مي خواستم عرض بكنم كه در اين مواردي كه ما داريم بحث مي كنيم ، روي اين اصولي كه ما مي خواهيم بحث بكنيم چون مسأله مهم است ، من معتقدم هر جوري باشد ، رأي و نظر امام امت در تمام اينها با ما و همراه ما باشد . نه به اين معنا ابتدا ئاً ايشان چيزي را مرقوم بفرمايند كه من اينجوري ميگويم تا بحث از تحقيق درست و گفت و شنود برآيد و تقريباً مسأله جنبة تعبديت پيدا بكند ،اينجور نشود. و پس از بحث هم نتيجه را تحويل ايشان داده بشود كه ايشان يا نعم بگويد و يا لا بگويد كه بعد بگويند به اينكه آخرش رأي يك نفر است ، اينجور هم نباشد . من معتقدم آقايان يك فكري بكنند كه نظر ايشان از ابتدا في الجمله به دوستان گفته بشود يا آقازاده شان اينجا تشريف داشته باشند و يا به هر حال اجمالاً در مطالب نظر ايشان را في الجمله ما بدانيم .اما به اين صورت كه آقايان مختارند در اطراف اين موضوع هر جور بحث بكنند ،من هم دوباره نظر بدهم ، نظر ايشان دخالت داشته باشد و اين را هم من لازم ميدانم چون اين ابحاث ما ، ابحاث بسيار عظيمي است .

در خاتمه نكته اي عرض ميكنم اينكه در جلسه قبلي ، هيأت رئيسه انتخاب شده به نظر مي رسد كه اين مخدوش باشد براي اينكه بايد طبق آئين نامه اي هيأت رئيسه انتخاب بشود . نوعاً آئين نامه ها اينجور است كه اول يك هيأت رئيسه سني ، يا مقدمه اي تشكيل ميشود ، بعد هيأت رئيسه سني و مقدمه اي همه افراد را در مقام احلاف قرار ميدهد ، قسم ميخورند . بعداً هيأت رئيسه اصلي تشكيل ميشود ، آن وقت آن رسميت پيدا ميكند . مگر اينكه در اينجا بفرمائيد كه احتمال ميدهيم از اين قسمت حالا آئين نامه مطرح خواهد شد اگر در اينجا خدشه اي در اين موضوع در انتخاب هيأت رئيسه باشد ، آن وقت اين قضيه به نفع بنده تمام خواهد شد . به هر حال حالا اين مقدار عرايضم را خدمتتان عرض كردم ان‎شاءالله شروع بفرمائيد براي بيان كردن اصل مطلب كه ظاهراً در اطراف آئين نامه ميخواهيد صحبت بشود . والسلام عليكم و رحمه الله و بركاته .

3- بحث و بررسي پيرامون آئين شوراي باز نگري قانون اساسي

محمد يزدي _ حالا اگر اجازه بفرمائيد من يك مطلبي در خصوص آئين نامه دارم كه عرض بكنم.

رئيس _ بفرمايد .

محمد يزدي _ بسم الله الرحمن الرحيم . در ارتباط با آئين نامه طبق مصوب جلسه اول كه در دفتر رياست جمهوري برگزار شد .

اولاً فكر ميكنم شبهه اي كه رياست محترم ميفرمايند ،اين شبهه وارد نباشد به اين جهت كه در نامه حضرت امام خطاب به جناب آقاي خامنه‎اي ايشان را به اين كار مأمور كرده بودند ،به همين دليل هم جلسه اول در دفتر ايشان تشكيل شد و ايشان كار را شروع كردند و اين ا نتخاب هيأت رئيسه در اين جلسه انجام گرفته به جاي آن عنوان رياست سني ،طبعاً آنچه كه حضرت امام مرقوم فرموده بودند ، ميتوانيد جبران بكند .

بنابراين آن انتخاب تصور ميشود كه مخدوش نباشد .

بعد مأموريتي كه داده شد براي تهيه آئين نامه ، من در خدمت جناب آقاي دكتر حبيبي ، دو جلسه بودم چيزي تهيه شده علي القاعده خدمت آقايان ميدهيد فقط به 2-3 محورش اشاره ميكنم كه بر اساس اين محورها رعايت شده :

يكي مسأله محدوديت زمان بوده كه به خاطر وجود محدوديت زمان ،به بعض مواد توجه شده .

مسأله دوم محدوديت مباحث بوده كه خود به خود در آن مواد منعكس شده و اعضاء مجمع را يا جلسه را ... و يا هر اسمي كه بعداً تصويب ميشود . همينطور مقدار كار را بر اساس محدوديت مباحث هم بوده .

مسأله استحكام و سرعت ، رويش بحث شده كه استحكام و سرعت ، به آن توجه شده كه هيچكدام فداي يكديگر نشود . يعني ضمن اينكه كار سريع انجام مي گيرد ، از استحكام هم دور نماند .

بعد مسأله نصاب در رأي گيري خيلي مهم بوده كه يك مقدار روي آن بحث شده ولو اينكه نسبت ذكر نشده و رقم ذكر شده ولي به حال به يك رقمي رسيديم كه تصور ميشود آن رقم از هر جهت قابل دفاع است .

در وقت هم چه وقت مذاكرات در جلسه و چه در در كمسيسيونها،هم حق بحث رعايت شده و هم حق صحبت كننده رعايت شده موادي كه در اين روابط تنظيم شده .

بقيه مسائلش عادي و متعارف است مثل ساير آئين نامه ها مثل كيفيت رأي گيري بعضي جزئيات هست مثل ساير آئين نامه ها كه چيزي خيلي مهمي نيست اينها محورهاي بحثها بوده كه طبعاً جناب آقاي حبيبي زحمت كشيده اند و چيزي تهيه كرده اند و من در خدمتشان چيزي تهيه كرديم و در جلسه نهائي هم با هم نكات تكاملي اش به هم اضافه شد كه قرار شد تكثير بشود و به خدمت آقايان بدهند و دستور علي الظاهر همانطور كه اعلام ميفرمايند رسيدگي به آئين نامه است .

نايب رئيس ( هاشمي رفسنجاني ) _ بلي داده اند تكثير بشود و به حضورتان تقديم ميشود .

حسين هاشميان _ من پيشهاد دارم .

منشي ( يزدي) _ آقاي هاشميان بفرمائيد .

حسين هاشميان _ بسم الله الرحمن الرحيم . براي ادارة يك جلسه و انجام كاري دو چيز لازم است :

يكي قانون و يكي شيوة اجراي قانون . براي اين هيأت حالا اسمش هر چه انتخاب بشود ، ما يك قانوني داريم كه آن دستور العمل امام است . براي اجراي دستور العمل امام كه قانون است ، ما آئين نامه اي لازم داريم و انتخاب هيأت رئيسه هم بايد در آئين نامه بگنجد . من فرمايش جناب آقاي مشكيني را مي خواهم عرض بكنم كه فرمايش ايشان كاملاً متين است و ما بايستي بر اين اساس طبق آئين نامه ، انتخابات هيأت رئيسه را انجام بدهيم والسلام .

منشي ( يزدي ) _ ديگر كسي بحثي ندارد ؟

دكتر نجفقلي حبيبي _ آقاي يزدي ! من هم در اين خصوص مطلبي دارم .

منشي ( بفرمائيد ) _ بفرمائيد .

دكتر نجفقلي حبيبي _ بسم الله الرحمن الرحيم . من هم علاوه بر مطلبي كه جناب آقاي هاشميان فرمودند ، البته كاملاً از انتخابي كرديم ، راضي هستيم و خدا را هم شكر ميكنيم بر اين انتخاب ولي به هر حال اين قضيه را ك حالا اشاره فرمودند .

نكته دوم اينكه آئين نامه را هم اگر امروز بخواهيم در دستور بگذاريم قبل از اينكه بحث هاي مقدماتي روي آن كرده باشيم ويك مطالعه كرده باشيم ، شايد يكي كمي شتابزده باشد . اكر اجازه بفرمايند كه آئين نامه توزيع بشود و روي آن يك مطالعه بكنيم ، بعد تصويب بشود به هر حال پيشنهاد من اين است متشكر .

نايب رئيس ( هاشمي رفسنجاني ) _ حالا اين چيز ها كه خيلي مهم نيست يعني اينكه دوباره هيأت رئيسه انتخاب شد بالاخره يك جلسه رسمي بود همه هم قبول داشته باشند بايد انتخاب بشود ، انتخاب كردند . براي هيأت رئيسه هم چيزي الان در اين آئين نامه نيامده و لزومي هم ندارد براي يك كار محدودي كه مي خواهد انجام بدهيم اگر باز آقايان اصرار داشته باشند ، يك بارديگر هم رأي گيري بشود ، ضرري ندارد و مسأله مهم نيست .

در مورد آئين نامه هم ما در جلسه قبل گفتيم كه بحث اين جلسه آئين نامه است و بحث درباره رهبري يعني موضوعي قرار داديم كه نطق آزاد دربارة رهبري وآئين نامه هم اگر تهيه شد ، آئين نامه هم ميتواند در بحث قرار بگيرد . آئين نامه را حالا خدمتتان مي آورند مي بينيد ما هنوز آئين نامه را نخوانده ايم به ترتيب نوعاً آقاياني كه در اين جلسه هستند با آئين نامه ها آشنا هستند اينها مسأله پيچيده اي آنقدر ندارد والا شما همين بحثي كه الان ميگوئيد ، همين حرف را ميتوانيد بزنيد حتي آن بحث ها هم نميشود بكنيم اگر شما آن انتخاب هيأت رئيسه را كافي نميدانيد خوب الان هم ميتوانيد بگوئيد چون آئين نامه نداريم به چه حسابي بحث بكنيم اگر بخواهيم با اين ريزه كاريها ، اينجور با فرمها بر خور بكنيم كه طبعاً براي اين كارها مشكل درست مي كنيم . آئين نامه را ميدهند و آقايان نگاه ميكنند اگر ديدند آمادگي دارند بحث ميكنيم در جلسه قبل هم گفتيم كه مي خواهيم در بارة آئين نامه بحث بكنيم ، بحث ميكنيم ولي حالا قبل از اينكه بيايد اگر مناسب ميدانيد يكي از آن آقاياني كه آمادگي داشتند ، صحبتشان را بكنند .

محمد يزدي _ اگر اجازه بفرمائيد من هم در مورد همين آئين نامه يك يشنهاد دارم كوتاه صحبت بكنم.

رئيس _ بفرمائيد .

محمد يزدي _ بلي ، پيشنهاد اين است كه اگر موافقت بفرمايند اين آئين نامه خوانده بشود ، هرچه از آن احتياج به بحث ندارد ، تصويب بشود و آن قسمت هائي كه احتياج به بحث دارد ، براي بعد بگذاريم به خصوص مسأله كميسيون ها كه امروز روي آنها تصميم گيري بشود خيلي خوب است .

هاشمي رفسنجاني ـ آن هم بايستي با آئين نامه باشد .

محمد يزدي ـ بلي ، با آئين نامه ديگر. يعني مواد آئين نامه كه مربوط به كميسيونها است و كيفيت عضويت هر كدام از ما در كميسيونها هست، اين خوانده بشود و تصويب بشود و اقدام بشود و ما بقي‎اش هم بعد بحث مي‎شود.

هاشمي رفسنجاني ـ آئين نامه را جهت توزيع آورده اند ، خدمت آقايان داده مي شود .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه اي ) ـ حالا تا آئين نامه آماده مي شود و در اختيار آقايان قرار مي گيرد ، بد نيست آقاياني كه وقت خواستند كه صحبت بكنند و آمادگي پيدا كردند صحبتشان را شروع كنند مثل اينكه آقايان نوري و آذري قمي وقت خواستند كه صحبت كنند خيلي خوب آقاي آذري ، بحثتان را شروع بكنيد .

آذري قمي ـ من فعلاً آمادگي ندارم .

سيد علي خامنه اي ـ خيلي خوب ، پس آقاي يزدي ! جنابعالي بفرمائيد .

اسد الله بيات ـ آقاي يزدي ! ...

منشي ( محمد يزدي ) ـ آقاي بيات ! مي خواهيد صحبت بكنيد بفرمائيد .

اسدالله بيات ـ بسم الله الرحمن الرحيم . چون طبع قضيه همين است كه همين طور كه حاج آقا هاشمي فرمودند، همه برادران با شيوة آئين نامه آشنائي دارند در نوع اين جلسات ، ابتدا بايد اداره جلسات با هيأت رئيسه سني بشود ، اين زمان محدودي دارد ، آن روز اشتباه از اين جهت بود كه با هيأت رئيسه سني اداره نشد چون استناد به نامه حضرت امام روحي له الفداء شد . طبيعي است كه تذكر جناب آقايان هاشميان و دكتر حبيبي به نظر من وارد است . اگر سروان و عزيزان معتقدند كه تذكر جناب آيان وارد نيست اعلام بكنيد كه وارد نيست ما بحث را شروع بكنيم ، اگر تذكر وارد است بايد عمل بشود . راه ورودش عبارت از اين است كه واقعاً اگر تذكر وارد تشخيص داده بشود ، طبيعي است كه بايد هيأت رئيسه سني جلسه را اداره بكند و اين هيأت رئيسه سني ، انتخابات هيأت رئيسه بعدي را انجام بدهد بعد كارش را شروع بكند .

نايب رئيس ( هاشمي رفسنجاني ) – اين هيأت رئسه سني كه ايشان ميگويند كجا است ؟ در آئين نامه مجلس اين كار ما كه آئين نامه ندارد كه حالا بگوئيم هيأت رئيسه سني و امثال اينها ... همة اينها يك پيش داوريهائي است كه در ذهن اشخاص است . براي اينكه قضيه فسخ بشود ميخواهد از جمع بپرسيم براي اينكه بالاخره اين بحث مطرح بشود و حل بشود از آقايان بپرسيم كه همان انتخابات گذشته اگر كافي است ، آقاياني كه موافقند رأي بدهند اگر موافقيد اين را به رأي بگذاريم كه اين بحث قطع بشود .

مشكيني – من حاضر نيستم .

هاشمي رفسنجاني – خيلي خوب شما ميتوانيد رأي ندهيد آقاي مشكيني چون با رياست خودشان موافق نيستند عفو دارند .

عميد زنجاني – من يك توضيحي در اين خصوص ميخواهم بدهم .

سيد علي خامنه‎اي – آقاي عميد بفرمائيد .

عباسعلي عميد زنجاني – بسم الله الرحمن الرحيم . من فكر ميكنم كه جريان به صورت طبيعي انجام گرفته . مسأله ادارة جلسه با هيأت رئسه سني ، نه وحي منزل است و نه يك قانون مسلم پذيرفته شده همه . به صورت طبيعي خطاب به رياست محترم جمهوري بوده ،نامه حضرت امام مخاطبش جناب آقاي خامنه‎اي بوده . خواه نا‎خواه مجري اوليه و به اجرا در آورنده اوليه اين حركت و پيشنهاد توسط ايشان مي بايست انجام بگيرد كه در جلسه قبل هم به همين ترتيب انجام شد و توافق ضمني جلسه بدون كوچكترين اعتراض ،دليل بر اجماع اعضا ء جلسه بر اين روال بوده .

بنابر اين روال مخالفي كه مسلم وجود نداشته ، روالي هم كه انجام گرفته به صورت طبيعي بوده .نامه مخاطبش رياست محترم جمهوري بوده و انتخاب هيأت رئيسه هم بدون كوچكترين اعتراضي حتي از يك نفر هم صورت گرفته و معتبر و متقن هست و به نظر ميرسد كه اعتراض و ايراد روي اين مسأله وارد نيست .

سيد علي خامنه‎اي _ من به فرمايش آقاي عميد ا ضافه بكنم . بعضي از آقايان ميفرمايند كه طبق آئين نامه بايستي اقدام انجام بگيرد .آئين نامه خودش اصلاً براي چه هست ؟ آئين نامه براي اين است كه در موارد شبهه و اشتباه يك فاصلي ويك قول فصلي وجود داشته باشد حالا در اين جمع 25 نفري ،24 نفرشان ،به رياست يك نفر رأي داده ا ند اين به نظر شما كافي نيست ؟ بگوئيم شما ، خير ، بيخود رأي داده ايد اول صبر كنيد يك آئين نامه درست بكنيم بر طبق آن آئين نامه دوبارة رأي بگيريم . اين يعني چه ؟ اين كجا است ؟ طبق چه اصل مسلمي آقايان اين حرف را ميفرمايند ؟ يا به بقيه هيأت رئيسه تقريباً همينطور …

اگر يك نقطه‎اي وجود داشت كه آن نقطه محل شبهه محل بود ، محل ايراد بود ، شكي در آن وجود داشت . آن وقت ميگفتيم خيلي خوب پس حالا كه اينجوري است ، آئين نامه بگذاريم كه آئين نامه با يك مو و با يك خط فاصله باريك مشخص ميكنيد كه درست كدام و نادرست كدام است ؟

اما آنجائي كه فاصله مسأله يك مو نيست ، خوب واضح است ديگر . همه يك جمعي متفقاً ، يك نفر را به رياست انتخاب ميكنند . اين ديگر آئين نامه نميخواهد من تصور ميكنم آقايان نمايندگان مجلس به خصوص آقاي هاشميان كه حالا رياست هم در مجلس دارند و نايب رئيس هستند ، خيلي شكلي ، مسائل را مي‎خواهند بررسي بكنند . گمان نميكنم لازم باشد كه ما بحث بكنيم . البته پيشنهاد آقاي هاشمي ايراد ندارد ايشان بفرمايند دوباره نظر خواهي بشود .

لكن كساني كه هم ميخواهند اشكال بكنند ، به همين هم اشكل خواهند كرد . چون اين نظر خواهي هم بر طبق آئين نامه باز نيست . در عين حال باز هم ضرري ندارد اگر ميخواهيد يك بار ديگر به رأي گذاشته بشود .

هاشمي رفسنجاني _ روي اين بحث هست به رأي گذاشته بشود بهتر است .

سيد علي خامنه‎اي _ بلي ، براي اينكه بحثي نباشد صحبتي نباشد اين به رأي گذاشته بشود . جناب آقاي

مشكين …..

مهدي كروبي _ آقاي يزدي ! ميخواهم در اين مورد من هم يك توضيح مختصري بدهم

منشي (محمد يزدي ) _ آقاي كروبي بفرمائيد .

مهدي كروبي _ معذرت مي خواهم من نمي فهمم ، ما آمديم رأي گرفتيم ، رأي هم داديم .

اگر بحث آئين نامه است حالا كه آئين نامه مطرح نيست حالا دوباره براي چه رأي بگيريم ؟

رأي گرفتن اصلاً اينجا معنا ندارد ديگر ، يعني رأي گرفتن مجدداً يعني همان كار .

سيد علي خامنه‎اي _ آقاي كروبي اين كه من اين حرف را گفتم . آقاي هاشمي ميگويند چون حالا يك صحبتي پيش آمده ، پايان صحبت با يك رأي گيري انجام بگيرد و قضيه تمام بشود …

هاشمي رفسنجاني _ بلي، بعداً ديگر آقايان تا آخر در اين قضيه چيزي باقي نگذارند .

محمد يزدي _ فرق اين جلسه با جلسه قبل چه ميشود در رأي گيري اگر رأي بگيري هيچ فرقي نميكند.

اسد الله بيات _ حاج آقا ! اعلام كنيد كه تذكر وارد است يا وارد نيست .

يزدي _ تذكر وارد نيست . جوابش هم همين بود كه فرمودند كه نامه خطاب به رئيس جمهور بوده و حضرت امام هم مرقوم فرموده اند .

اسد الله بيات _ پس تذكر وارد نيست .

يزدي _ بلي تذكر وارد نيست .

سيد علي خامنه‎اي _ آقاي هاشمي ! رأي گيري بكنيم ؟

نايب رئيس ( هاشمي فسنجاني ) _ نه ديگر تذكر وارد نيست ، نيازي به رأي گيري نيست .

اسد الله بيات _ وقتي كه تذكر وارد نيست ، نيازي به رأي گيري نيست .

سيد عليخامنه‎اي _ خوب حالا رأي گيري بكنيم ؟

محمد يزدي _نه ديگر تذكر وارد نيست اكثر آقايان هم معتقد هستند كه رأي گيري لازم نيست .

سيد علي خامنه‎اي _ حالا براي تذكر وارد نبودن هم يك رأي گرفته بشود ، ضرري ندارد ببينيد آقايان …

مؤمن ( محمد دانش زاده ) _پس اجازه بدهيد من هم صحبت بكنم .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ بفرمائيد .

مؤمن _ عرض كنم يك وقت است كه يك قوة مقننه قبلي ، فرض بفرمائيد براي مجلس مثل شوراي انقلاب ميآيد كيفيت اداره جلساتش را تعيين ميكند و يا براي خبرگان ، آن آئين نامه داخلي را كه فقهاي شوراي نگهبان تعييين كرده بودند ، كيفيت اداره را تعيين ميكند ، بسيار خوب .

ولي اگر نباشد كه اول و آخر مسائل و مطالب همين جمع 25 نفري كه حضرت امام تعيين كردند ، باشد اصل اينكه آئين نامه ميخواهد و آئين نامه نمي‎خواهد چه كسي گفته ؟ خود اين احتياج دارد به اينكه خود آقايان تصميم بگيرند . اگر بخواهيد بگوئيد الان رأي گيري بشود چه كسي ميگويد اين رأي گيري بشود ؟ اگرنياز به رأي گيري هست بايد يا قانون بگويد اين رأي گيري بكن ، يا همه يا مثلاً اكثريت آنچه كه ارزش به رأي ميدهد ، نظر اكثريت يا جميع آقايان است و يا فرمايش حضرت امام .

اگر از فرمايش حضرت امام همانطور كه فرمودند به حسب طبع عادي استفاده ميشود كه برگزار كنندة جلسه رياست محترم جمهوري بوده كه همينطور انجام شده كه درست هم هست خوب حرفي نيست اگر غير از اين است ما يك قانون ديگري كه محكم بر جميع اين باشد ، نداريم جز آنچه كه خودمان تصمم مي گيريم . الان نسبت به هر جزئي كه بخواهد تصميم گيري بشود ، اول كلام است يعني خود ما تصميم گيرنده هستيم بنابر اين بيائيم بگوئيم حتماً بايد يك آئين نامه أي باشد ، اين را اگر خودمان بگوئيم ، بسيار خوب قدم اول بايد آئين نامه نداشته باشيم . نمي‎شود يك آئين نامه‎اي بر ما حكومت بكند كه الا فرمايش حضرت امام .

بنابر اين آنچه كه انجام شده بعد از اينكه با تصميم گيري جمع بدون هيچ شبهه و اشكالي بوده ، ايرادي ندارد كه مجدداً … مضافاً اين مسأله مهم من فكر ميكنم با اين مطالب اگر بشود وقت نگذرانيم كه آن شاء الله به بحث محتوائي برسيم خيلي بهتر است والسلام .

نايب رئيس (سيد علي خامنه‎اي )_ بالاخره نظر نهائي جنابعالي چه شد ؟

مؤمن _ بنده نظرم اين است كه هر تصميمي كه بخواهيد بگيريد ، جمع ميخواهد . آن تصميمي كه قبل ، جمع گرفته ، درست بوده و اصلاً معنا ندارد كه لغو بشود .

نايب رئيس (سيد علي خامنه‎اي )_ خوب ببينيد ! حالا ضرري ندارد اين ذهن جوال آقايان موجب ميشود كه اين بحث ادامه پيدا بكند . براي اينكه معلوم بشود كه اين تذكر وارد نيست ، يك رأي گيري بشود يعني گفته بشود كه اين رأي گيري وارد نيست و همين رأي گيري بشود اجازه بدهيد جواب آقاي مؤمن را بدهم ، كه حالا رأي گيري بشود ، حرف چه كسي است ؟ يك چيزهائي هم هست كه حقوق مدير جلسه است …

مؤمن _ بفرمائيد كه مدير چه كسي است ؟

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _الان مدير ، هيأت رئيسه است .

مؤمن _ هيأت رئيسه كه حالا مشخص نشده .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ حالا اين را كه شما قبول كرديد اين ديگر تلقي به قبول شده كه اين جمعي كه نشسته‎اند يعني هيأت رئيسه هستند ببينيد آقا ! من حرف را قطع مي‎كنم من خواهش ميكنم اجازه بدهيد‎…

مؤمن _ اگر هيأت رئيسه مسلم است رأي گيري نميخواهد ، اگر نيست حق چه كسي است ؟

منشي (محمد يزدي ) _ حالا اجازه بدهيد از اين بحث بگذريم حداقل توافق بر لزوم رأي نيست يا اكثريت بر لزوم رأي نيست .

اسد الله بيات _ پس بفرمائيد تذكر وارد نيست .

منشي ( يزدي ) _ عرض كرديم تذكر وارد نيست ، استدلال راهم آقاي عميد فرمودند.

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ براي عدم ورود تذكر نميخواهيد رأي بگيريم ؟

اسد الله بيات _ نميخواهد رأي گيري بكنيم ؟

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ نميخواهيد رأي بگيريم ؟

يزدي _ نه ديگر معلوم است .

حسين هاشميان _تذكر را بايد آقاي رئيس بگويند وارد است يا وارد نيست .نه كس ديگر .

نايب رئيس(سيد علي خامنه‎اي )_آقاي مشكيني بفرمائيد تذكر وارد است يا وارد نيست ؟

رئيس _ من معتقدم كه ملاك آئين نامه موجود است ولو خود آئين نامه نباشد ، ملاك همان رأي آقايان واكثريت است . همانجور كه آقاي مؤمن اشاره ميكنند مطلب صحيحي است من ميخواستم دبه كنم راجع به موضوعي والا ملاك موجود است ، من اينطور متعقدم .

نايب رئيس(خامنه‎اي)_ پس صريحاً بفرمائيد كه تذكر وارد نيست .

رئيس _تذكر وارد نيست .

نايب رئيس (خامنه‎اي )_ جناب آقاي يزدي يا جناب آقاي دكتر حبيبي آئين نامه را شروع كنيد .

منشي (دكتر حبيبي )_ بسم الله الرحمن الرحيم . عرض مي‎شود كه اين آئين نامه اي كه خدمتتان است در حقيقت در دو فصل تنظيم شده است وسيري را كه در نظر گرفته ايم در حقيقت يك سير منطقي است يعني گفته‎ايم كه در ا بتدا ببينيم كميسيونها وجلسات عمومي چگونه تشكيل واداره مي شود و در فصل يا در قسمت دوم هم اين بحث است كه مذاكرات به چه ترتيب باشد ؟ بعد مذاكرات هم با توجه به اينكه در واقع به اصطلاح مجلسيان دو شوري يا در اينجا اصطلاح كرده ايم دو مرحله است ، در هر قسمت ابتدا كميسيون بعد مي آيد در مجلس و مجدداً بر مي گردد به كميسيون و بعد دوباره به مجلس مي آيد . اين ترتيب منطقي را داريم كه ان‎شاءالله به پايان جلسات مي رسيم و تصميم و تصويب نهائي . اگر اجازه بفرمائيد شروع مي كنيم . يك نكته ديگر را هم عرض كنم براي اينكه مطلب را بتوانيم ادامه بدهيم عنواني را بايد مي داشتيم براي اين جمع ، مجمع و يا هيأت . در اينجا نوشته (( هيأت تجديد نظر در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران )) كه هم معنا ومفهوم اصلاح وهم تتميم را در بر ميگيرد . البته هيچ نوع اصراري در اين پيشنهاد نيست فقط براي اينكه بحث را ادامه بدهيم و از اتفاق يك تنافري دارد وقتي كه مي گوئيم « هيأت رئيسه » يك مقداري مشكل مي شود ولي براي اينكه به هر حال يك كاري كرده باشيم و يك اسمي گذاشته باشيم اين اسم هست و دراسم هيچ بحثي نداريم .

نجفقلي حبيبي _ پيشنهادي داده بودم براي اينكه اگر اجازه بفرمايند اين آئين نامه بعداً مطرح شود و ما امشب آنرا ببريم و رويش مطالعه بكنيم وفردا مطرح شود يعني الان موضوع جلسه هم كه هست . بحثهاي كلي كه اساتيد مي فرمايند ان‎شاءالله به قدر كافي فرصت هست كه استفاده بكنيم .

رئيس _ آقاي عميد زنجاني بفرمائيد .

عميد زنجاني _ بسم الله الرحمن الرحيم . محتواي آئين نامه قاعدتاً بايد از سه قسمت تشكيل شده باشد: يك قسمت مسائل مسلم ، مشخص و عادي كه معمولاً در آئين نامه ها ذكر مي شود و خواه ناخواه چيز تازه‎اي نيست يا حداقل بحث و مناقشه‎اي در آن نيست . يك قست از محتواي آئين نامه مربوط مي شود به نكاتي كه احياناً به صورت اصلاحيه يا به صورت تكمله بر آئين نامه اضافه مي شود كه احتياج به بحث و بررسي دارد و قسمت سوم هم آن قسمتي است كه اصولاً مناقشه مي شود و احتمالاً حذف مي شود . بنابراين آن قسمت از آئين نامه كه در حقيقت مي شود اسم كليات روي آن گذاشت قابل بحث است و براي بررسي آن سابقه ذهني و اطلاعي كه قبلاً از نحوة كار هست كفايت مي كند . مخصوصاً اينكار براي سرعت بخشيدن به بحثهاي جلسه مي تواند مفيد و مؤثر باشد ، دليلش هم همين تذكري بود كه امروز در اول جلسه در مورد كيفيت انتخابات جلسه قبل داده شد . بنابراين هر چه زودتر در مورد آئين نامه ولو يك بخش مسلم و كلياتش مذاكره انجام بگيرد و به يك تصميم نهائي برسيم به نظر ميرسد كه مفيدتر است و براي تسريع كار مؤثر است .

منشي _ جناب آقاي اميني بفرمائيد .

اميني _ بسم الله الرحمن الرحيم . همينطوري كه پيشنهاد كردند اگر بگذاريد اين را يك شبي يك روزي رويش مطالعه بشود و بعد مورد بحث قرار بگيرد خيلي بهتر كار پيشرفت مي كند .چون الان ذهن با مطالب آشنا نيست و همه اينها را اگر بخواهيد تك تك همان موقع كه مي خوانند هم فكر بكنيد و تصميم بگيريد دشوار است و به نظر من ضرورتي هم ندارد ، يك كارديگري را شما انجام بدهيد كه كارهاي ديگر هم داريد . قراربود جند جلسه توجيهي باشد كه بشود ، بعد انتخاب اين كميسيونها ، بالاخره مسلم است كه اين كميسيونها بايد انتخاب بشود . اگر اينجوري است بهتر است كه بگذاريد رويش مطالعه بشود و در آن عجله نكنيد.

نايب رئيس ( هاشمي رفسنجاني ) _ كميسيونها كه آقاي اميني مي‎گويند در همين آئين نامه تعيين شده كه كميسيونها چه جوري است . يكي از كارهاي مهم ما همين تشكيل كميسيونها است . اگر اينجا آئين نامه را تصويب نكنيم كميسيونها را نمي‎توانيم تشكل بدهيم ،كارمان هم عقب مي‎افتد . به نظر مي رسد براي اينكه كار انجام بشود موافقت بشود آئين نامه امروز شروع بشود . اگر موادي از آن بود كه ديديم بحث جدي دارد آن را در جلسه بعد تكميل مي كنيم والا معمولي است حالا همينطوركه مي خوانيد مي بينيد چيزهاي عادي است كه همه ما در ذهنمان هست . ضمناً جزو دستور اين جلسه هم هست . يعني جلسه قبل گفته ايم كه امروز بايد آئين نامه را تصويب كنيم. كميسيونها را هم گفته ايم . اگر آئين نامه تصويب شد كميسيونها را هم مي توانيم انتخاب كنيم .

منشي _ آقاي بيات بفرمائيد .

اسد الله بيات _ بسم الله الرحمن الرحيم . اين آئين نامه را اگر سروران ملاحظه بفرمايند بعضي از موادش اصلاً جاي بحث نيست . مثلاً در بعضي از آنها آمده است كه محلش مجلس شورا‎ي اسلامي است .اين مصوبه قبلي خودمان است ، جاي بحث نيست . يا مثلاً در اينجا گفته است كه چهار كميسيون ما تشكيل خواهيم داد ، اين هم مصوبه خودمان است و هيچ جاي بحث نيست يا مثلاً آمده است افرادي كه مي خواهند عضو كميسيون باشند چطور تقا‎ضا بدهند . بنابراين مقدار زيادي از اين آئين نامه واقعش اين است كه جاي بحث نيست . بنا براين من همانطور كه جناب آقاي هاشمي پيشنهاد فرمودند معتقدم آئين نامه را ما الان مي توانيم بخوانيم ،موادي كه جاي بحث نباشد به رأي مي گذاريم ، موادي كه جاي بحث دارد بگوئيد بماند براي جلسه بعد ، هيچ اشكالي هم ايجاد نمي كند . بنابر اين مقدار زيادي از اين مواد قابل رأي گيري است و هيچ اشكالي هم ايجاد نمي كند .

منشي (يزدي)_ نحوه رأي گيري هم در آئين نامه هست . حالا اگر اجازه مي دهيد به همين كيفيت ساده رأي گيري بشود .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ آقاياني كه موافقند امروز آئين نامه را شروع كنيم به بحث قيام بفرمايند (اكثر بر خاستند ) تصويب شد .

منشي _ بسم الله الرحمن الرحيم .آئين نامه داخلي .

فصل اول _ تشكيل و نحوه اداره كميسيونها و جلسات عمومي .

كليات :

ماده 1 _ محل برگزاري هيأت تجديد نظر در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران كه به امر و انتخاب امام است مدظله العالي در تاريخ 4 /2 / 8 6 3 1 تعيين شده اند مجلس شواري اسلامي است .

هاشمي رفسنجاني _ دو تذكر من اينجا دارم البته پيشنهاد هم هست . يكي «برگزاري جلسات » اضافه بشود و يكي هم نگوئيم حتماً همين مجلس است . خوب حالا شرايطي پيش آمد كه اينجا نتوانستيم بيائيم ،اين جلسه را اگرتوافق كرديم اكثريت يا دو سوم قبول كردند بتوانيم در جاي ديگر هم تشكيل بدهيم . ضرورتي ندارد حتماً وحتماً اينجا باشد . يعني يك جمله هم اضافه بكنيم كه اگر دو سوم قبول كردند جلساتي در جاهاي ديگر باشد آن جلسات هم بتواند جلسه رسمي باشد .

منشي _ آقاي بيات

اسد الله بيات _ پيشنهاد دوم حاج آقا را اگرمن گفته بودم ايشان مي‎فرمودند فلاني عوام است با يك تبصره قابل حل است هيچ اشكالي هم ايجاد نمي كند . ماده بايد همين طور نوشته بشود . طبيعي است كه آن مسأله به صورت يك تبصره مي تواند باشد . اما من با اصل عبارت مخالفم برگزاري هيأت تجديد نظر در قانون اساسي با فرمان حضرت امام نمي خواند . ببينيد عبارت ، عبارت بدي است . معناي اين حرف اين است كه هيأت مي تواند در كل قانون اساسي تجديد نظر بكند . اين عبارت را نبايد اين جوري نوشت و ما بيش از مواردي كه حضرت امام فرمودند نمي توانيم بحث بكنيم و نبايد هم بحث بكنيم . عبارت را بايد طوري محدود بكنيم كه به همان مواردي كه حضرت امام اشاره فرموده اند منحصر بشود ، نه به شكل كلي كه در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران اين عبارت عبارت صحيحي به نظر من نيست .

محمد يزدي _ يك پيشنهاد هم من داشتم كه قبلاً بحث هم شده است «مجمع تتميم و اصلاح قانون اساسي » به جاي كلمه « هيأت» كلمه « مجمع » بيايد .

عميد زنجاني _در مورد تعبيري كه در ماده ،آمده مسأله كلمه « امر و انتخاب حضرت امام » اگر تبديل بشود طبق متعارف در گذشته به «فرمان مقام رهبري » حقوقي تر مي شود و در مورد محل برگزاري جلسات هم اگر كلمه «فعلاً » آورده بشود اشكالي كه جناب آقاي هاشمي فرمودند اشكال بر طرف مي شود و احتياجي به تبصره ندارد . فعلاً بنا بر تصميم هيأت به اين شكل بشود .

نكته سوم در مورد نام هيأت است كه به استناد متن پيام و نامه حضرت امام مدظله‎العالي پيشنهاد مي كنم كه «مجمع بررسي و تدوين و تصويب اصلاحيه و متمم قانون اساسي » باشد كه نكاتي كه در پيام حضرت امام آمده همه منظور شده است .

نايب رئيس (خامنه‎اي )_ ملاحظه بفرمائيد آن اشكالي كه آقاي بيات كردند بايد توجه بشود كه آنچه در گيومه نوشته شده آن به رأي گذاشته نمي شود . آن اسم اين مجمع است ،آن را جداگانه بايستي ما به رأي بگذاريم. بنابراين منهاي آن اين ماده فقط مي خواهد مكان را مشخص كند . اما آن تعبير جلسات كه اضافه بشود كه حتماً لازم است «محل برگزاري جلسات » تصحيح آقاي عميد هم فكر مي كنم مناسب باشد كه « به فرمان مقام رهبري مدظله‎العالي » در تاريخ فلان تعيين شده اند مجلس شوراي اسلامي است .آنوقت آن تبصره اضافي را هم مي شود بعداً اضافه كرد و رأي گرفت . يعني بنابراين ما رايي كه خواهيم گرفت براي آنچه در گيومه به عنوان نام اين مجمع نوشته شده نيست .فقط براي محل است و بقيه زوائد و اينهايش هم لازم نيست .فكر مي كنم چون بحث شد ديگر همين را رأي بگيريم .

منشي (يزدي )_ به هر حال زودتر تصميم بگيريم چون در اكثر مواد همين تكرار مي شود .

نايب رئيس (خامنه‎اي )_ خيلي خوب پس بگذاريد ما اين محل را رأي گيري بكنيم ،اين تمام بشود ((محل برگزاري جلسات … « اين اسم هر چه در گيومه نوشته خواهد شد » كه به فرمان مقام رهبري در تاريخ فلان تعيين شده اند مجلس شوراي اسلامي است » اگر آقايان موافقند اين به رأي گذاشته بشود .

عميد زنجاني _ كلمه « فعلاً » مشكل حل را مي كند .

هاشمي رفسنجاني _ يك تبصره صريح بگوئيد .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ اگر نخواهيم آن تبصره را اضافه كنيم كلمه « فعلاً » را ميگذاريم « فعلاً » يك چيز مبهمي است شما چون تقيد داشتيد به اينكه آن چيزهاي حقوقي رعايت بشود كلمه فعلاً يك چيز مبهمي است.

منشي _ آقاي مؤمن بفرمائيد .

محمد مؤمن _ عرض كنم دنبال كردن اين مسائل وقت ما را مي گيرد و حالا هم كه اتفاق نظر داريم مسأله‎اي كه نيست ولي در عين حالا اگر بنا است كه صحبت بشود ظاهراً « به امر و انتخاب امام است » نه « به امر امام تعيين شده اند » به امر امام تعيين نشده اند . اين كلمه امر و انتخاب كه آمده اگر بخواهيم تحليل درستي بكنيم مفادش اين مي‎شود كه يك عده‎اي را خود حضرت امام تعيين فرموده اند ،يك عده‎اي را هم امر كردند تعيين شدند. اگر امر تنها كه تبديل به فرمان بشود ، فرمان نسبت به همه نيست بلكه انتخاب است نسبت به اكثريت و فرمان است نسبت به عده‎اي از برادران كه از مجلس انتخاب شده اند . به هر حال خيلي عبارت خوبي است .

نايب رئيس ( خامنه‎اي )_ به رأي مي گذاريم . آقاياني كه با ماده يك به همين ترتيبي كه خوانده شد موافقند قيام بفرمايند ( اكثر برخاستند ) تصويب شد .

آذري قمي _ كلي اش تصويب شد ،يا همين عبارت ؟

نايب رئيس _ بله ، همين عبارت را به رأي گذاشتيم . حالا آن جمله تبصره را هم مي خواهيد يك چيزي ياد داشت كنيد .

اسد الله بيات _ نوشته ام .

منشي (يزدي )_ تبصره به اينصورت پيشنهاد شده است .

تبصره _در صورت ضرورت با پيشنهاد رئيس و تصويب دو سوم مجموع اعضاء مجمع در محل ديگري تشكيل جلسه خواهد داد .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ با تصويب جلسه باشد ، پيشنهاد اين است كه با پيشنهاد رئيس و تصويب جلسه اگر لازم باشد جاي ديگري بتوانيم جلسه را تشكيل بدهيم . آقاي موسوي بفرمائيد .

ميرحسين موسوي _ اين دو سوم را حتماً بگذاريم براي اينكه يكمقدار در جلسه گذشته تكيه شد روي مجلس و روي مكان بحث شد ،قرار شد يكمقدار اسناد و مدارك و اينها بيايد كه امكان برنامه ريزي باشد . اگر قرار باشد كه با اكثريت آراء آنوقت با يكنفر زياد يا كم ما جا را عوض بكنيم كلاً برنامه ريزيها مرتب نخواهد بود .حالا اگر ضرورت داشت و دو سوم آراء جمع شد براي رفتن به جاي ديگر آن اشكالي نيست ولي در شرايط عادي دليلي ندارد كه ما تصور كنيم كه جاي ديگر تشكيل جلسه خواهيم داد .

منشي _ آقاي خزعلي بفرمائيد .

ابو القاسم خزعلي _ عرض مي كنم اگر بنا است كه با آراء دو سوم موضع تغير پيدا بكند قيد ضرورت ضرور نيست . هر وقت دو سوم نظر دادند ، حالا يا ضرورت است كه بگويند مشخص كيست ؟ توي دست انداز بيفتيم . هر با دو سوم اعضاء جلسه تغير موضع را رأي دادند تغير داده مي شود.

منشي (محمد يزدي )_ اگر آقاي بيات موافق هستند كه پيشنهادشان به همين صورت بشود

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ آقاي يزدي ! پيشنهاد از من هست آقاي بيات هم از طرف من نوشته اند .

منشي _ بخوانيد پيشنهاد تان را .

هاشمي رفسنجاني _پشنهاد من اين است :

تبصره _ با پشنهاد رئيس و تصويب جلسه ميتوان جلسات را در محل ديگري برگزار كرد . پيشنهاد من دو سوم نميخواهد اگر اين پيشنهاد من رأي نياورد . آن وقت به دو سوم رأي ميگيريم . آقاياني كه با اين پيشنهاد موافق هستند قيام كنند ( اكثر بر خاستند ) تصويب شد .

رئيس (مشكيني )_ من از برادرها خواهش ميكنم كه راجع به اين آئين نامه ،يك خرده مسامحه بفرمايند از يك طرف اصل آئين نامه را گاهي لازم نميدانيد . از طرف ديگر بخواهيم در هر بندي يك مقدار زيادي اينجور بحث بكنيم . 30 بند است ما بايد يك ماهمان را براي اين مصرف بكنيم .آن وقت در مقدمات وقت گذراننديم . به اصل نميرسيم . اين مقدمه است اجمالاً يك اظهار لطفي بكنيد زودتر نظر بدهيد و رد بشويم .

نايب رئيس (خامنه‎اي )_ بلي واقعاً حرف درستي است حالا براي اسم ، يك چيزي پيشنهاد بكنيد .

منشي (محمد يزدي )_ پيشنهاد ما اين بود كه (( مجمع تتميم واصلاح قانون اساسي )) پيشنهاد جناب آقاي عميد اين است كه (( مجمع بررسي و تدوين و اصلاح قانون اساسي ))

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ قرار بود كه ما از حضرت امام بپرسيم كه نظرشان .در اين مورد چيست ؟ آيا اين هيأتي كه اسم بردند با عنايت اسم بردند ،يا اينكه نه عنايت ندارد ؟ اگر عنايت به هيأت نداشته باشند ، بگذاريد اين را بپرسيم و اسم درستي روي اين بگذاريم كه اين اسم ماندني باشد .الان ما هر تصميمي بگيريم ، تصميم خوبي نيست . پس اجازه بدهيد امروز از اسم عبور بكنيم بگذاريم بعد از اينكه از امام پرسيديم ، بعد اسم را در جلسه فردا تعيين بكنيم .

محمد يزدي _آقاي دكتر ماده بعدي را قرائت كنيد .

منشي (دكتر حسن حبيبي )_ ماده 2 : (ديگر اسم را نمي خوانيم ) هيأت رئيسه مركب از :يك رئيس ، دو نايب رئيس ودو منشي خواهد بود .

تبصره _ رئيس هيأت ميتواند در هنگام حضور خود نيز اداره جلسه عمومي را به عهدة نواب رئيس بگذارد .

يزدي _ كه البته (( هيأتش )) باز اصلاح ميشود .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ يك پيشنهادي هم من اينجا دارم براي همه . اگر آقايان در ماده‎اي اعتراض نداشتند ،در آئين نامه رأي نمي گيريم به آن مواردي كه اعتراض دارند ،رأي ميگيريم والا وقتي كه كسي معترض نيست ، از آن عبور بكنيم . كسي اگر مخالف نيست از اين عبور بكنيم .

حسين هاشميان _ حاج آقا آخر اين با چه آئين نامه‎اي ؟

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )_ ميگويم همين كافي باشد ما ميخواهيم برويم به يك جائي برسيم چون تا آخر هم از اين داريم اگر اين را بخواهيم يك بار رأي بگيريم …..

هاشميان _حاج آقا ! بايد رأي بگيريد ، با كدام آئين نامه ؟ اينكه سكوت بكنند و چيزي نگويند دليل بر رأي نخواهد شد .

هاشمي رفسنجاني _ اگر مخالف باشند ، خودشان ميگويند .

هاشميان _ خوب رأي موضوعيت دارد .

هاشمي رفسنجاني _ همين كه ميگوئيم مخالف وجود ندارد ،خودش تصويب شده تلقي ميشود يعني اعلام ميكنيد تصويب شد . آقاي هاشميان ! اگر بخواهيم در اين كار ،يكي يكي همينجور پيش برويم خيلي طول مي‎كشد بناي ما بر سرعت عمل است . هر كسي مخالف است بگويد من مخالفم و روي آن بايد رأي بگيريم .

نايب رئيس (سيد علي خامنه‎اي )_ پس اين پيشنهاد رابه رأي ميگذاريم ببينيد آقايان پيشنهاد اين است : ((در هر ماده اگر مخالفي ، اعلام مخالفت نكرد يا سوال شد كه مخالفي نيست و يا بدون ،سوال ، يعني كسي وقت نگرفت صحبت بكند ،اين تصويب شده تلقي بشود )) پيشنهاد ما اين است .

مؤمن _ پس اعلام بشود .

نايب رئيس ( سيدعلي خامنه‎اي )_ بلي ،اعلام بشود كه تصويب شده آقاياني كه با اين نظر موافقند قيام كنند (اكثر بر خاستند) تصويب شد بنابر اين ماده 2 هم تصويب شد .

رئيس (مشكيني )_ ماده 3 خوانده بشود .

منشي (دكتر حبيبي )_ ماده 3- كليه نامه هاي مربوط به امور هيأت ، اعم از امور كلي و عمومي و امور مربوط به كميسيون ها به امضا رئيس هيأت صادر ميشود . احكام مرخصي ها نيز پس از موافقت رئيس صادر ميشود . تشكيل جلسات عمومي ، رعايت ترتيب مذاكرات ، حفظ نظم جلسه وبطور كلي اجراي اين آئين‎نامه با رئيس هيأت و در غياب وي با نواب رئيس است . مراقبت در ضبط و تحرير صورت مذاكرات و طبع ...

آذري قمي _ در غياب وي با تبصره مخالف است .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ اجازه بدهيد ماده را ايشان كاملاً بخوانند اگر نظر داريد بعداً ياداشت بدهيد . آقاي حبيبي بقيه را بخوانيد .

منشي _ … مراقبت در ضبط و تحرير صورت مذاكرات و طبع توزيع آنها ونيز قرائت گزارشها وپيشنهاد ها و نوشته ها و مطالبي كه در جلسه عمومي بايد به اطلاع اعضاء برسد ، از وظايف منشيان است . علاوه بر تنظيم پيشنهاد ها و ترتيب وصول يا قيد شماره و ترتيب اجازاتي كه اعضاء در جلسه براي نطق ميخواهند با رعايت حق تقدم و قيد شماره ترتيب و نيز تشخيص عدة وحضار به شمارش آراء و اعلام اسامي غائبان و دير آمدگان به عهدة آنها است .

محمد يزدي _ آقاي آذري اشكالي داشتند من اينجا براي خودم نوبت گذاشتم و اين با همديگر تهافت ندارد آقاي آذري . به خاطر اينكه آنچه كه در قسمت اول ميگويد فقط ادارة جلسه است . آنچه كه اينجا ميگويد در غياب رئيس به عهدة نواب رئيس است كليه اجراي آئين نامه است . بنابراين با همديگر تهافت ندارد . اگر اشكال ديگري هست بفرمائيد .

سيد هادي خامنه‎اي – آقاي يزدي پيشنهاد دارم .

منشي ( يزدي ) – بفرمائيد .

سيد هادي خامنه‎اي – بسم الله الرحمن الرحيم . پيشنهاد دارم كه همان كلمه (( و در غياب وي )) كلاً حذف بشود . البته فرمايش شما درست ولي اگر اين (( در غياب )) باشد ، تبصره نا چار بايد اين را تخصيص بدهد . وقتي شما اين كلمه را نداشته باشيد خود بخود هماهنگتر وبهتر است .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ يعني اگر(( كلمه در غياب وي )) حذف بشود ، ميشود با رئيس هيأت و نواب رئيس است ، اينكه اصلاً نميشود .

هادي خامنه‎اي _ يا نواب رئيس .

سيد علي خامنه‎اي _ يا نواب ، خوب نواب در عرض رئيس قرار ميگيرند .

هادي خامنه‎اي _ تمام تبصره بايد تخصيص بدهد .

آذري قمي _ درست بايد تخصيص داده بشود .

سيد علي خامنه‎اي _ تبصره يك مورد را ميگويد ، اينجا همه آئين نامه است .

سيد هادي خامنه‎اي _ اينجا ذيل تبصره است . تمام مادة 3 ادارة جلسه است .

اسد‎الله بيات _ من هم در اين مورد پيشنهادي دارم .

منشي ( محمد يزدي )_ آقاي بيات بفرمائيد .

اسد‎الله بيات _ بسم الله الرحمن الرحيم . اين در نوشتن تبصره ماده 2 بايد بيايد زيرا همان ماده 3 چون ترتيب به هم خورده اگر آن بيايد خود اين « و در غياب وي » هم حذف خواهد بود . و عبارت « كليه و ظايف رئيس را مسؤوليت هاي رئيس را دقيقا مشخص ميكند » مضافاً بر همة اينها آن تبصره تقريباً در آن فراز اول يعني قبل از مراقبت تقريباً در سطر نواب رئيس است ، بعد از آن تبصره بيايد .

پيشنهاد ديگرم اين است كه خود مراقبت در ضبط و تحرير … اين خودش يك ماده مستقل بشود . براي اينكه معنا ندارد كه شما وظايف منشيان را با وظيفه خود رئيس ونواب رئيس يك جا بيان بكنيد و بايد اين جدا جدا بيان بشود و يك چيز جداگانه هم هست .

بنابراين معنايش اين ميشود : « كلية نامه هاي مربوط به امور هيأت ، اعم از امور كلي و همه اينها با امضا رئيس است » بعد در اينجا هم حالا آن تبصره در همين جا مي آيد بعد در ماده بعدي « مراقبت در ضبط و تحرير و صورت مذاكرات … » همه اينها تا آخر به عهدة منشيان است . اين به صورت بند جدا مطرح بشود و نبايد در ضمن ماده 3 باشد .

منشي ( يزدي ) _ جناب آقاي مهدوي .

محمد رضا مهدوي كني _ من مطلب خاصي ندارم .

نايب رئيس (سيد علي خامنه‎اي ) _ خوب حالا آنچه در خود ماده هست اين است :

تبصره ماده 2 را ذيل اين ماده بگنجانيم . آقاي مؤمن مطلبي داريد بفرمائيد .

محمد مؤمن _ عرض كنم اين تبصره 2 بسيار خوب است كه پائين تر بيايد حالايا اين دوتا ماده بشود ، قهراً زير سوم مي آيد و يا يكي بود در آن آخر مي آيد . آن مسأله أي نيست .

الا اينكه عبارت تبصره بايد آن وقت يك مقدار اصلاح بشود شما ملاحظه مي فرمائيد كه : « رئيس هيأت مي تواند در هنگام حضور خود نيز اداره جلسه عمومي را … » ولي نظر اين مسأله اين است كه تمام مطالب بايد به «مي‎تواند رئيس هيأت به عهده نواب رئيس هيأت به رئيس بگذارد » اگر عبارت اينطور بشود : « ادارة جلسه و ساير اموري را كه به او محول است ، به عهده نواب بگذار » تمام ميشود .

نايب رئيس ( سيد علي خامنه‎اي ) _ آقاي عميد بفرمائيد .

عميد زنجاني _ من يك نكته‎اي را با اجازه تان عرض بكنم اجازه بفرمائيد ترتيب مواد بعداً بررسي بشود . چون الان در ماده 3 يا حتي در ماده 2 اين مطالب را بخواهد بيايد ، خيلي عجولانه است و يك سلسله مسائل كلي تر و ضروري تر هست كه قبل از اين دو ماده بايد بيايد .

بنابراين ترتيب مواد را براي بحث بعدي مي گذاريم . صرف نظر از اين نكته كه در مادة 3 ، خواه ناخواه شرح وظايف ارگانها يا اركان اين مجمع مطرح ميشود . منظور از مادة 3 اين است كه آن اركاني كه مجمع دارد ، شرح وظايف اين ها بيان بشود .

بنابراين قبل از مادة 3 بايد اركان مجمع مشخص بشود اركان عمد‎ة مجمع چه كساني هستند ، بعد شروع بكنيم به شرح وظايف آنها و از جمله اركان ، هيأت رئيسه است ويكي از اعضاء هيأت رئيسه رئيس جلسه است . بنابر‎اين ملاحظه مي فرمائيد كه كه يك سلسله مسائلي بايد قبلاً مشخص بشود و در شرح وظايف آنها به ترتيب اشكالي ندارد كه از رئيس شروع بشود كه شرح وظايف رئيس بيان بشود .. پيشنهاد من اين است كه در مورد شرح وظايف و مسؤوليت رئيس به صورت 1و2 ذكر بشود كاملاً دقيق ومشخص باشد .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ پس اين ماده را با تبصره‎اي كه حالا مي خوانم به رأي مي گذاريم .

نجفقلي حبيبي _ قبل از قرائت ماده اجازه بفرمائيد نكته‎اي عرض بكنم …

مهدوي كني _ پيشنهاد دارم در اينجا در غياب يا تفويض وي بگذارم اشكال حل ميشود .

منشي ( يزدي ) _ آقاي حبيبي فرمايشتان را بفرمائيد .

نجفقلي حبيبي _ اين ماده سه يك (1/3) كه در صفحه بعد هست اين به عنوان تبصرة همين ماد‎ة قبلي بايد منظور بشود . بنابراين قبل از آن تبصره‎اي كه الان مورد بحث است ظاهراً بايد قرار بگيرد چون بحث غيبت و اينها است و اينجا گفته كه در طول اجلاس هر عضو فقط مي تواند از اين قبيل استفاده … اگر اجازه بدهيد اين هم به عنوان يكي از تبصره هاي همان ماده قرار داده بشود . ( مادة سه يك 1/3 ) صفحه بعد .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ بحثي نيست ( اظهاري نشد ) پس اين پيشنهاد آقاي مهدوي خلاصه تر مي‎كند قضيه را « و در غياب يا در صورت تفويض وي » به اين به اين ترتيب مادة 3 را به همان شرحي كه آقاي دكتر حبيبي خواندند با اين اضافه پس از كلمه « و در غياب» اضافه مي شود : « يا در صورت تفويض وي » اين را به را ي مي گذاريم . آقاياني كه موافق هستند قيام بفرمايند ( اكثر برخاستند ) تصويب شد .

منشي ( دكتر حسن حبيبي ) _ اينجا يك ماده‎اي تحت عنوان مادة ( سه يك ) اضافه شده كه بايد شماره‎اش بعداً تنظيم بشود ( در طول اجلاس هر عضو فقط مي تواند از دو روز مرخصي استفاده كند)

نايب رئيس _ آقاي هاشميان مطلبي داريد بفرمائيد .

حسين هاشميان _ بسم الله الرحمن الرحيم . اين مرخصي چون ممكن است كه كميسيون از نصاب بيفتد اينجا را بايد اضافه بكنيم كه موافقت رئيس جلسه ، رئيس هيأت حالا اسمش هرچه باشد و رئيس كميسيون كه جلسه كميسيون هم از نصاب نيفتد .

منشي ( يزدي ) _ جناب موسوي نظري داريد بفرمائيد .

مير حسين موسوي _ اين در طول اجلاس هر عضو فقط ميتواند از 2روزمرخصي استفاده بكند اگر 5 روز برود چه تضميني برايش هست ؟ مجازاتي ، چيزي مي خواهد گذاشته بشود ؟ يعني به نظر مي آيد فقط يك توصيه است . در آئين نامه هم نيايد خوب است خوب خود رئيس جلسه توصيه بفرمايند كه همه حاضر باشند مگر اينكه مجازاتي ، چيزي گذاشته بشود .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ ببينيد اين البته از توصيه قدري بيشتر است آقاي موسوي يعني وقتي كه نگفتيم خوب هر كس مي تواند هر وقت خواست نيايد وقتي گفته شد اين ميشود مقرره‎اي در مجلس بايد اينكار را بكنند حالا كسي نكرد تخلف كرده يعني براي خواص لازم نيست كه حتماً تعزيز گذاشته بشود به قول آقاي دكترحبيبي 20 ضربه شلاق مثلاً ، همين كه مي گويند تخلف كرد فلاني اين كافي است يعني رادعي است واقعاً .

مهدي كروبي _ معمول هم هست كه بايد اعلام شود بعد تخلف محسوب ميشود .

منشي (يزدي ) _ البته چون كه در همين آئين نامه پيش بيني شده كه در عين اينكه جلسات غير علني است و اعلام عمومي نميشود ولي در صورت مذاكرات ثبت ميشود و خود ثبت در صورت مذاكرات يك مقداري ميتواند اشخاص را بيشتر مقيد بكند .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني ) _ من حرف آقاي نخست وزير را قبول دارم اين به صورت يك ماده اينجا نباشد براي اين كه آقايان همه شان اهل نظم و تعهد هستند ما ميخواهيم اين كار زود تمام بشود .آقاي خامنه‎اي خودشان بنا است ده روز در ايران نباشند .از همين حالا اولين استثنايش را بايد بزنيم وضع هم طوري است حالا مثلاً نخست وزير عضو جلسه ما است اين هم يكوقت كار ضروري دارد 2 روز بيشتر شد چه كار بكنيم ؟ آقاياني كه مسؤوليتهاي سنگيني دارند خوب مقيد باشيم بيائيم ديگر اين جور ماده لازم نيست .

بيات _ دو ماه بيشتر نيست اصلاً .

آذري قمي _ فرق بين معذور وغير معذور اينجا نوشته نشده است

منشي ( يزدي ) _ كلمه استحقاقي دارد ، بدون عذر مي تواند مرخصي بگيرد .

آذري قمي _ در نسخه ما ننوشته است ؟

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ اين كه نوشته « مي تواند » معنايش اين است كه اين حق را دارد .موارد عذر به طور طبيعي مستثني است . آقاياني كه با اين ماده 3 يك (1/3) موافق هستند قيام بفرمايند
( عده كمي برخاستند ) تصويب نشد حذف مي شود. مبحث بعدي را مطرح كنيد .

( به شرح زير خوانده شده )

مبحث اول تشكيل و نحوه اداره كميسيونها

ماده 4 _ به منظور بررسي وبحث در مورد مسائلي كه محدوده آنرا حضرت امام مدظله العالي در نامه مورخ 4/2/68 خود تعيين فرموده اند 4 كميسيون به شرح زير تشكيل مي شود :

كميسيون اول ، كميسيون بررسي مسائل رهبري و مجمع تشخيص مصلحت .

كميسيون دوم ، كميسيون بررسي مسائل مربوط به تمركز مديريت قوة مجريه .

كميسيون سوم ، كميسيون بررسي مسائل مربوط به تمركز در قوة قضائيه

كميسيون چهام ، كميسيون بررسي مسائل مربوط به تمركز در مديريت صدا وسيما تعداد نمايندگان راه بازنگري به قانون اساسي __ تغيير نام مجلس شوراي ملي به مجلس شوراي اسلامي .

منشي (دكتر حسن ابراهيم حبيبي ) _ توضيح عرض كنم كه اين كميسيونها را ،4 ،3، 2، 1 گذاشته ايم كه از اين به بعد در عنواني كه گفته ميشود كميسيونهاي اول و دوم گفته بشود و ديگر آن طول و تفسير را نداشته باشد در عين اينكه شرح داده شده .

منشي (يزدي )_ جناب آقاي عميد فرمايشي داريد بفرمائيد .

عباسعلي عميد زنجاني _ من پيشنهاد اصلاح عبارتي دارم كه به جاي مسايل مربوط ،اصول مربوط باشد ، اصول مربوط به تمركز در مديريت اجرايي يا تمركز در مديريت قوة قضايي به جاي « مسايل مربوط » اصول مربوط باشد .

نايب رئيس (خامنه‎اي) _چون كلمه « مسايل » در حكم حضرت امام بود آقايان خواسته اند كه عيناً همان را بياورند .

عبدالله نوري _ مجمع تشخيص مصلحت كه (( اصول )) ندارد .

ابوالقاسم خزعلي _ پيشنهاد جناب آقاي عميد خوب است ولي با مسايلي كه بعد بر ميخوريم مسايل مربوط به تمركز مديريت آنجا اصول ندارد پس بنابر اين مسايلي كه آمده خوب است كه جامع باشد براي هر چهار قسمت . ما چون در قانون اساسي كه اصول نداريم روي تمركز ،پس مسائلي كه مربوط به رهبري و تمركز ميشود و با كدام اصول ارتباط پيدا بكند آن محل بحث دارد .

نايب رئيس ( خامنه‎اي )_ ظاهراً بحث ديگري نيست فقط تمركز در كميسيون سوم در مديريت قوه قضائيه، كلمه « مديريت » آنجا افتاده قوة قضايي هم منطبق نيست با قبل و بعدش مادة را پس …

نايب رئيس ( هاشمي رفسنجاني ) _ تعداد نمايندگان مجلس شوراي اسلامي آن هم باشد چون گفته اند «تعداد نمايندگان مجلس» .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ چون دو سه نفر از آقايان تذكراتي در اين ماده دادند نسبت به رأي گيري مي كنيم .

آقاياني كه با ماده 4 موافقند قيام بفرمايند . ( اكثر بر خاستند ) تصويب شد . بعضي از آقايان بلند هم نشدند ميشود فهيد كه موافقند يا نه مثلاً نشستن آقاي آذري همه جا دليل مخالفت نيست ! مادة 5 را بخوانيد .

( به شرح زير خوانده شد )

تعداد اعضاي كميسيون اول 7 نفر وكميسيون هاي ديگر 6 نفر ميباشد .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ كسي اعلام مخالفت نمي كند ، تصويب شد . ماده بعد را بخوانيد .

( شرح زير خوانده شد )

ماده 6 _ اعضاي كميسيونها به ترتيب زير تعيين ميشوند : اعضا ي هيأت ( منشي _ حالا اسمش را بعداً انتخاب مي كنيم ) اعضا تمايل خود را براي عضويت در دو كميسيون به ترتيب ارجحيت اعلام مي نمايند. در صورتيكه تعداد داوطلبان عضويت در هريك از كميسيونها بيش از تعداد لازم براي هريك از آنها بود وبعضي از داوطلبان از پيشنهاد خود منصرف نشده‎اند افراد مورد نياز كميسيون با قرعه تعيين خواهند شد . افرادي كه قرعه به نام آن ها اصابت نكند به عضويت كميسيون دوم مورد تقاضايشان در مي‎آيند مشروط بر آنكه كميسيون مذكور با متقاضيان اصلي تكميل نشده باشد در صورتيكه در اين مرحله نيز تعداد افراد بيش از تعداد اعضاي مورد نياز كميسيون باشد ابتدا كساني كه كميسيون ياد شده را به عنوان كميسيون اول انتخاب كرده اند عضو كميسيون شناخته ميشوند و براي بقيه اعضأ ميان داوطلبين ديگر قرعه كشي ميشود . افرادي كه در اين مرحله نيز قرعه به نامشاشان اصابت نكند با پيشنهاد هيأت رئيسه به عضويت يكي از كميسيونها كه افرادشان تكميل نشده است در مي‎آيند .

نايب رئيس ( خامنه‎اي ) _ آقاي اميني فرمايشي داريد بفرمائيد .

ابراهيم اميني _ بسم الله الرحمن الرحيم . اين كميسيونهايي كه هستند با توجه به مطالبي كه مورد بحث شان هست و تركيبي كه آقايان دارند من فكر مي كنم كه بعضي آقايان بهتر از عهده بعضي از كميسيونها بر مي آيند و به اين صورت ما بخواهيم يك امر اينجوري اش بكنيم خيلي شايد خوب درنيايد .فرض بفرمائيد كه يك كميسيون ما كميسيون قضايي است خوب معلوم است آن كساني كه دست اندر كار امور قضايي هستند از عهدة اين كار بهتر بر مي آيند ، اشكالاتش را بهتر مي‎دانند راههاي پيشنهاد اصلاحش را بهتر مي‎دانند و به هر حال آماده‎ترند تا ديگران يا آنهايي كه راجع به مشكلات تمركز مديريت و امثال اينها خوب معلوم است كه طبعاً آنها واردترند آنهايي كه دست اندر كار بوده اند و در جربان كار با مشكلاًت برخورد كرده اند آنها خيلي بهتر ميتوانند در اين قسمت كار بكنند تا ديگران . يا مثلاً موضوع رهبري ، خوب اين امر قهري است كه بعضي اين آقاياني كه در اين جميعت هستند چون بيشتر كار كرده اند در اين قسمت و اصولا اين فنشان بوده ، كارشان بوده اينها بهتراز عهدة امر بر مي‎آيند و من فكر مي كنم كه امام كه اين ترتيب را انتخاب كرده اند يعني جمعيتي را از شوراي نگهبان انتخاب كرده اند ، يك جمعيت را از مجلس خبرگان ، يك جمعيت را از دستگاه قضايي بعضي ها را از آن مسؤولين بالاي كشور و قوة مجريه اين بي جهت نبوده ، انتخاب براي اين بوده كه هر كدام اينها بهتر ميتوانستند در فن خودشان كار كنند و مشكلات را بررسي كنند و به اين صورت فني كه آقايان پيشنهاد كرده اند به نظر من خوب در نمي آيد مثلاً فرض بفرمائيد كه حالا بنده را يك وقت بخواهند بيايند بگذراند من پيشنهاد كنم يا مثلاً در اين قسمت تمركز مديريت خوب اين كه اصلاً كار من نبوده و اصلاً مشكلات آنجوري را نمي دانم يا يك كس ديگر را بخواهند بگذارند مثلاً در يك موضوع ديگري كه من مثلاً بهترم من خيال مي كنم كه از اين امور فني اين جوري يك مقداري بيرون بيائيم و واقعاً بگذاريم كار را به عهده همان كساني كه صلاحيت دارند همان طور كه نظر امام بوده بدون اينكه بفرمايند اما انتخابشان انتخاب حساب شده دقيقي بوده ما از همان انتخاب امام الهام بگيريم و همان جور انتخاب كنيم حالا هر جوري مصلحت مي دانيد انتخاب بشود …

منشي ( يزدي ) _آقاي خز علي بفرمائيد .

ابوالقاسم خز علي _ به تأييد نظر جناب آقاي اميني پيشنهاد مي كنم كه هيأت رئيسه خودشان عده‎اي را انتخاب بكنند نه به اندازه نصاب چند نفري كه مي دانند براي اين كار پخته ترند بعد براي تكميل نصاب ارجاع بدهند كه هر كدام در پست خود باقي باشند يك ، دوم نمي دانم مسائل صدا وسيما چقدر است حتماً 6 نفر لازم دارد كه همه بايد شش به شش باشد يا بعضي ها كه مسايل زياد تر است نفرات رابيشتر قرار بدهند يا جايي كه مسايل كمتر است سه چهار نفر كافي است ، همچنين همه را متساوي قرار بدهند شايد به آن حاجاتي كه لازم است آن حاجات را تأمين نكند و با آن برخورد درست نداشته باشد .

منشي ( يزدي ) _ آقاي عميد .

عباس علي عميد زنجاني _ ظاهراً به نظر مي رسد كه مسأله به اين صورت است كه بسياري هستند كه در بيش از يك كميسيون علاقه دارند حضور داشته باشند يا كميسيوني كه كميسيون اولشان هست مي خواهند مورد نظرشان باشد . من يك پيشنهاد دارم كه شايد بشود مشكل را حل بكند و آن اين است كه كليه پيشنهاد هاي كليه اعضاء در هر كميسيوني لازم الطرح باشد يعني هركدام از اعضا پيشنهادي داشته باشند در مورد مسائل هر كدام از كميسيون ها (يزدي _ حالا آن هست ، مسأله عضويت مطرح است ) اگر اين در آئين نامه ذكر شده باشد قسمتي از مشكل حل مي شود .

محمد يزدي _ عرض شود كه مطالبيكه جناب آقاي اميني و بعضي از آقايان فرمودند درست است اما در عين حال تصور مي شود كه بيشتر و يا همه اعضا محترم نسبت به اكثر اين مسائل صاحب نظر هستند يعني اين طور نيست كه فرض كساني كه در دستگاه قضايي كار مي كنند در مسائل رهبري و تشخيص مصلحت صاحب نظر نباشند يا كساني كه در مسائل رهبري و تشخيص مصلحت صاحب نظر هستند در مسأله قضايي يا تمركز در مديريت اجرايي يابعضي از مسايل ديگر صاحب نظر نباشند . به نظر مي رسد اكثر در بيشتر يا همه مسايل صاحب نظر هستند درست است كه نسبت به بعضي هايش اطلاع بيشتر يا تخصص بيشتري دارد اما صاحب نظر بودنشان هست از اين جهت اينكه همين جور ابتدائاً بخواهيم بگوئيم به نظر رسيده كمي دورتر باشد .لذا به هر حال ناچاريم كه از يك فرمول فني استفاده بشود كه رعايت حق همه بشود از اين جهت اين پيشنهاد است . در ضمن جناب آقاي هاشمي يك پيشنهادي فرمودند كه تصور مي شود در آخر اگر اين جمله اضافه بشود اين مشكل هم حل بشود.

عبارت ايشان اين است كه جابجايي اعضاي كميسيونها با توافق دو طرف مانعي نداشته . باشد يعني اول با اين فرمول عضويت تعيين بشود كه هر كسي در يك كميسيوني مشغول كار ميشود بعد اگر خواستند جا به جا بشوند با توافق افراد رفع اين شبهه بشود .

منشي – آقاي بيات نظري دارند بفرمائيد .

اسدالله بيات – بسم الله الرحمن الرحيم . ما مجموعاً 25 نفر بيشتر كه نيستيم و به طور طبيعي شايد نتيجه پيشنهادي كه حاج آقا اميني مي فرمايند افرادي كه تجربه كاري و تخصص در بعضي از مسايل ندارند همه آنها بروند به كميسيون رهبر ومجمع تشخيص مصلحت يعني نتيجه اين پيشنهاد اين خواهد بود براي اينكه برادراني كه در كار قضايي وارد هستند خوب بروند در كار قضايي ، افرادي هم كه در كار اجرايي هستند آنها هم بروند در كار اجرايي تمركز در كار اجرايي …. برادران مجلسي هم بروند در رابطه با تعداد نمايندگان و اينها قهراً افرادي كه مثلاً البته جسارت هم نمي كنم ، همه اين سروران ، سرور ما هستند اما نتيجه اين پيشنهاد اين است .

بنابراين به نظر من فرمول طبيعي همين است چون تجربه اي است كه 9-8 سال است در مجلس قبلاً در خبرگان در جاهاي ديگر هم عمل شده به طور طبيعي در هر كدام از اين كميسيونها مسايل بسيار اصولي و اساسي مطرح است در كميسيون چهارم كه به نظر مي رسد كميسيون مثلاً در سطح بقيه نباشد يكي از بندها نحوة تغيير قانون اساسي است كه آينده با سرنوشت نظام و قانون اساسي سرو كار دارد همه افراد بايد در اين رابطه اظهار نظر بكنند به نظر من شيوه ، شيوة خوبي است منتها آن پيشنهادي هم كه حاج آقا هاشمي فرمودند به نظر من مسأله را حل مي كند. با توافق كميسيون اعضا مي‎توانند جا به جا بشوند و مشكل هم حل ميشود به نظر ترتيبي كه در اينجا هست ترتيبي است كه تجربه شده وچيز خوبي است .

منشي (يزدي )- آقاي جنتي بفرمائيد .

احمد جنتي – اين مسأله كه بالاخره همه كم وبيش با اين موضوع كميسيونها آشنايي دارند در آن ترديدي نيست منتها بعضي ها تجربيات بيشتري دارند بعضي ها تجربيات كمتر و اين هم قابل انكار و ترديد نيست مسأله قرعه هم به نظر من قرعه جايي است كه هيچ راه ديگري نداشته باشيم و تنها راه منحصر به فرد قرعه باشد و ما الان هنوز به اينجا نرسيده ايم اگر بنا باشد كه هيأت رئيسه اصلحيت ها و اولويت ها را در نظر بگيرد پيشنهاد بدهد. اين 6 نفرها را پيشنهاد بدهد بعد به رأي گذاشته بشود هر كدامشان رأي آوردند همان را انتخاب بكنند و از اين ناحيه ديگر تعيين بشوند و اين مناسبتر است .

نايب رئيس (هاشمي )- چون آقاي جنتي آخرين مخالف صحبت كردند منهم توضيح بدهم كه اين اشكال پيدا مي كند . اين كه هيأت رئيسه افراد را پيشنهاد بدهند اين جور نمي آيد ما تجربه اي كه در مجلس داريم اين كار ، كار دشواري ميشود ، كميسيونها بايد به صورت اتوماتيك خودشان تشكيل بشوند گفتيم ما آن قيد جا به جايي را گذاشتيم خوب ما جزو هيأت رئيسه هستيم بگوئيم مثلاً يكي از آقايان شما بهتر است دركميسيون اجرايي باشيد خودش مايل نباشد باشد اين مسأله درست مي كند رأي اينجا هم هيچ چيزي را هم حل نمي كند آن طريق كه شد ديگر كسي نمي تواند اعتراض بكند چون حق جا به جايي را هم گذاشته ايم آقايان اگر ديدند اصلح هستند براي كميسيون ديگري با يكي از آن اعضاي كميسيون مذاكره مي كنند جا به جا مي كنند كه بروند مثلاً كساني كه در قوة مجريه يا قضائيه هستند اگر … اولاً پيشنهاد ابتدايي را خودشان مي دهند مي گويند كه من مثلاً كميسيون اولم اين است طبعاً يك مقدار اين جا حل ميشود يك مقدار در مرحله دوم حل مي شود در مرحله سوم قرعه خيلي كم اتفاق مي افتد شايد از 25 نفر سه چهار نفرش با قرعه حل بشود بقيه همينجوري حل ميشود .

منشي (يزدي ) – آقاي عميد زنجاني بفرمائيد .

عباسعلي عميد زنجاني – من پيشنهاد مي كنم به جاي قرعه كه يك انتخاب كوري هست اولويتها به تشخيص هيأت رئيسه آورده بشود .

نايب رئيس (خامنه اي ) – آقاي اميني بفرمائيد .

ابراهيم اميني – بسم الله الرحمن الرحيم . عرض كنم كه البته اين است كه همه آقايان همان طور كه آقاي يزدي فرمودند اطلاعي از هر چيزي دارند ولي در اين جهت ترديد نيست كه بالاخره بعضي آقايان بهتر از بقيه هستند در بعضي قسمتها كه ديگران اگر بخواهند بعد از يك مدتي فكر بكنند تازه مثل آنها ميشوند و ما اين موضوع را از دست بدهيم به نظر من خيلي كار درستي نيست .من پيشنهادم اين است كه ما اين كميسيونهاي مختلفي كه داريم يكي كميسيون قضايي است . ما در امور قضايي بعضي از آقايان اينجا در خدمتشان هستيم يقيناً اينها خوب هستند و خودشان هم يقيناً قبول مي كنند بودن در اين را ، آنهايي كه محرز آنها قبول ميكنند در آن قسمت . در كميسيون تمركز مديريت بعضي افراد هستند كه خوب دست اندكارند مسلماً هم علاقه دارند هم قبول مي كنند وهم بهتر از ديگرانند . يك عده اي هم هستند كه در مسايل رهبري اينها بيشتر كار كرده‎اند البته نه دليل مزيتي بر ديگران دارند ذاتاً نه بيشتر كارشان بوده مثلاً در خبرگان بودند و چون در خبرگان بوده اند كار اينجوري كرده‎اند مثلاً مي‎فرمائيد كه ما از آن وقتي كه مجلس خبرگان تشكيل شده دو كميسيون داشته ايم يكي كميسيون اصل 107 قانون اساسي كه همين است كه الان هست يكي هم اصل 109 و 111 بوده خوب افرادي در اين قسمت بوده اند در طول اين جريان آقاياني هم كه خدمتشان هستيم در خبرگان ميدانند كه اين آقايان هميشه در طول سال جلسه داشتند كميسيون 15 نفره ، مسائل مختلف را بررسي كرده‎اند و تعدادي‎شان در اين جمعي هم كه حضرت امام انتخاب كرده اند من پيشنهادم اين است كه آنهايي كه در اين قسمت اند يعني از كميسيون 107 قانون اساسي اند اينها كه قهراً اين را قبول مي‎كنند مگر حالا يكي گفت من نمي‎خواهم خوب مسأله‎اي نيست . آنهايي هم كه در شورايعالي قضايي هستند آنها هم آنرا قبول ميكنند آن تمركز در مديريت هم آن بقيه را تتميم كنيد از ديگران يعني اگر رهبري مثلاً كمتر بود يك تعداد زيادتري به آن اضافه مي كنيم همينطور كميسيون قضايي باز همينجور تتميم بكنيد با بقيه ولي اصالت را به آنها بدهيد كه آنها حتي از آنهاخواهش بكنيم كه قبول كنند كه كار را بهتر انجام بگيرد .

منشي- آقاي عميد بفرمائيد .

عميد زنجاني – با تمام متانتي كه فرمايش جناب آقاي اميني دارد من فكر مي كنم مخالف با روح تجديد نظر در قانون اساسي است براي اينكه اگر امكان داشت توسط مسؤولان هر نهاد مشكلات آن حل شود ، ديگر خيلي به اين ضرورت و به اين فوريت احساس نياز نميشد . بنابراين مفروض اين است كه مسؤولان هر نهاد به تنهايي توان حل مشكلات آن نهاد را ندارند كه به يك هيأت 25 نفري واگذار شده البته بعنوان يك ملاك و يك اولويت كاملاً مقبول است اما تنها ملاك قرار داده بشود مخالف با روح پيام ورهنمود حضرت امام است .

منشي (يزدي )- آقاي خزعلي بفرمائيد .

ابوالقاسم خزعلي – با تشكر از آقاي عميد ولي با غفلتي كه ازيك نكته اي فرمودند اين را نتوانستند حل بكنند چون در چهارچوبه قانون اساسي بود نتوانستند حل بكنند وبه مشكل برخوردند و حالا كه مي خواهد يك مقدار تجديد نظر بشود اينها اولي هستند كه اظهار نظر بكنند ميگويند مشكل اينجا است و اين اصل 107 و 109 اينجا ما را به اشكال انداخت و اين كه نتوانستيم حل بكنيم چون اين اصل پاي بند ما بود و حالا آمده ايم اين اصل را مقداري انعطاف بدهيم . بنابر اين آنهائي كه در مشكل گير كرده اند . بهتر ميتوانند آن را حل بكنند .

منشي(يزدي) – آقاي امامي فرمايشي داريد بفرمائيد .

محمد امامي كاشاني – من مي خواستم عرض كنم كه ظاهراً به اين جا برسيم كه ببينيم كارائي هر كس در آن جهت چقدر بيشتر است در همين كميسيوني كه مربوط به رهبري است خوب ، مجمع تشخيص مصلحت است ، مجمع تشخيص مصلحت ، در شوراي نگهبان افرادي هستند كه شايد آنجا حرف داشته باشد كه آقاياني كه نيستند به آن حرفها آنجور تسلط نداشته باشند پيشنهاد من اين است كه هيأت رئيسه بررسي دقيقي بكند بر اساس شناخت از افراد و كارائي هر فردي تلفيق كند از تمام اين گروه هائي كه حضرت امام فرموده اند (يك تلفيقي بكند در همه) والا اگر توي اين قرعه و اينها بيايد يك افرادي كه براي يك جاهائي خيلي كارا نيستند خواهند آمد مگر اينكه بگوئيم افراد بروند در كميسيونها آنجا و خيلي فعال باشند و وقت زياد داشته باشند آنجا خيلي حرف بزنند ، نقض و ابرام بشود كارها ، مگر از آن طريق شور در كميسيونها مشكل حل بشود والا ما مشكل خواهيم داشت .

منشي (يزدي ) – آقاي مؤمن فرمايشي داريد بفرمائيد .

محمد دانش زاده (مؤمن )- عرض كنم كه بنده به عنوان تكميلي نسبت به فرمايش حضرت آقاي خز علي و حاج آقا اميني عرض ميكنم مثل اينكه شكي نباشد در كيفيت انتخاب حضرت امام كه از مجلس خبرگان – مجمع تشخيص مصلحت – قوة قضائيه و همچنين از مجلس افرادي را فرمودند در اين جمع باشند بخاطر اين است كه از آن تخصص هائي كه دارند استفاده بشود و استفاده از اين تخصص به اين است كه قهراً هر كدام از اينها حداقل عضوي براي آن كميسيون باشند و اين كه قانون اساسي قبلاً دستشان را بسته بود حالا به مشكلاتي بر خورده اند ميتوانند آن ريزه كاريهائي را كه در بين بوده كه مي بايست در آن جهت در قانون اساسي اصلاحي انجام بشود ، به آن ريزه كاريها بهتر توجه دارند آن وقت با اين جهتي كه جناب آقاي اميني فرمودند البته درست است كه اعضاء مجمع تشخيص مصلحت و خبرگان اينها اگر بخواهند همه شان شركت بكنند در اين كميسيون رهبري ، جور نمي آيد الا اينكه در مورد اعضاء مجمع تشخيص مصلحت خوب همان اشخاصي كه باز درعين حال تخصصي نسبت به آن كميسيون ديگر دارند يعني كميسيون قضائي كه مربوط به امور قضائي هست يا در قسمت مديريت اجرائي دارند اين اقتضا ميكند رعايت تخصص بيشتر كه آقايان را در آن قسمت انتخاب بشوند و تشريف داشته باشند و علي الظاهر هم خودشان آماده باشند و اگر در آن قسمتي كه كميسيون رهبري هست تعداد زيادتر شد از بين آنها كه قهراً همين جا هم هست كه زيادتر ميشود اين كميسيون اصل 107 و 109 را جناب آقاي اميني اشاره فرمودند الان هم حاج آقا براي جمعه از ماه رمضان دعوت كرده اند از اعضاي كميسيون . اين كميسيون شايد حدود 40 جلسه (درست يادم نيست) و هر جلسه اي سه ساعت يا بيشتر در رابطه با مسائل رهبري بحث داشتند و خود آقايان بزرگوار كه اكثراً اعضاء خبرگان هستند ميدانند كه اكثراً خوراك جلسات خبرگان را همين كميسيون با بحثهائي كه آنجا داشته تهيه و تنظيم مي كند آن وقت بنابراين از اين في الجمله فكر جلوتري كه كرده اند اگر بخواهد استفاده بشود قاعده اش اين است كه اينها در كميسيون رهبري گذاشته بشوند منتها اين كه الان من اين را فكر مي كردم كه به نظرم .(حالا دو مرتبه بر نگشتم ) از اعضاء حاضر ، از خبرگان كه عضو كميسيون اصل 107هم هستند به نظرم 7 يا 8 نفر از اعضاء انتخابي حضرت امام عضو كميسيون اصل 107 هم هستند ( من الان درذهنم درست نيست 7 يا 8 نفر ) و قهراً آن كميسيون را خيلي خوب ميتوانيم اشباع بكنيم منتها در عين اينكه عضو آن كميسيون هستند جمع ايشان هم عضو مجمع تشخيص مصلحت هم هستند يعني تكميل مي شود اگر اين جهت تخصصي همه شان بخواهد رعايت بشود با مسأله اينكه چند نفر هم از اعضاء مجمع تشخيص مصلحت در اين كميسيون رهبري وتشخيص مصلحت باشد تكميل ميشود اعضاء 7 نفره آن كميسيون و بنابراين به نظر مي رسد كه اولويت ها اگر بخواهد رعايت بشود كه قطعاً مورد نظر حضرت امام هم بوده ايجاب مي كند كه به همين صورتي كه پيشنهاد كرده اند عمل بشود والسلام .

محمد يزدي- چون قرارهست خيلي بحث ادامه پيدا نكند يعني زياد بحث نشود مطالبي را كه فرمودند درست است ولي كسي ادعا نمي كند كه تخصصهايي وجودندارد قطعاً در جمع 25 نفر تعدادي از آقايان به قسمتهاي آشنايي بيشتري دارند اما سؤال اين است اگركه فرض بفرمائيد با پيشنهادي كه مي فرمائيد از ناحيه هيأت رئيسه چند نفر مشخص بشود براي يك كميسيون بنده ادعا ميكنم كه منهم مايل هستم بيايم در اين كميسيون و مدعي ميشوم كه بنده در اين مسأله ميتوانم نظر داشته باشم و نظرم را هم نظرخوبي مي دانم خوب با چه جهت و به چه عنوان به من مي فرمائيد كه من در اين كميسيون نتوانم بروم يعني فاصل چه چيزي مي تواند باشد ؟ اين كه چند نفركاركرده اند در اين قسمت درست است در دستگاه قضايي افراد قضايي و دردستگاههاي ديگر افراد مربوط.

اما اين طرف قضيه كه به كساني بخواهند بگويند نيائيد اين يك مرجح مي خواهد مشكل از اين جهت بوده آن وقت اين را … ( اميني – شركت آزاد است ) شركت بحث آخري است طرف مدعي است كه حق رأي و نظر داشته باشد . شما بخواهيد بفرمائيد اين حق را نداري براي نداشتن اين حق يك فكري بايد كرد.حاج آقا جنتي بفرمائيد .

احمد جنتي – اگر آن پيشنهاد اول مورد قبول نشود كه من گفتم هيأت رئيسه پيشنهاد بدهد پيشنهاد دوم من اين است كه اصلاً در اختيار مجمع بگذارند يعني 6 تا6 تا به رأي بگذارند و براي هر كميسيوني 6 نفر را افراد تعيين بكنند و آن آراء را هر كه اكثريت آوردند همان را انتخاب بكنند اين نظر مناسبترين‎اش است .

نايب رئيس (خامنه اي ) – سه تا پيشنهاد است ملاحظه بفرمائيد آقايان به نظر ميرسد كه بايستي رأي گيري كرد .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )- پيشنهادها را بايستي رأي گيري بكنيم .

نايب رئيس (خامنه اي )ـ من يك جمله اي مي خواستم عرض بكنم چون آقاي اميني و بعضي از آقايان ديگر استدلال كردند طبع قضيه همين است كه شما مي فرمائيد خوب هر كسي در يك كاري واردتر است او بايستي در كميسيون مربوطه به آن كار حضور داشته باشد و نظر بدهد .لكن حقاً وانصافاً هم تشخيص واردتر ها كار آساني نيست هم اقناع ديگران به اينكه اينها وارد ترند و شما واردتر نيستيد كار مشكلي است به عهده هيأت رئيسه به خصوص اگر بخواهد گذاشته بشود اصلاً شايد امكان نداشته باشد و تا آخر اين اشكال وشبهه واستدلال طرفيني را خواهد داشت . الان شما ملاحظه كنيد همين بحث الان نشان دهنده اين است كه چقدر قضيه محل قيل و قال خواهد شد .( رئيس – هيأت رئيسه هم حاضر نيست ) و هيأت رئيسه هم همان طور كه جناب آقاي مشكيني مي‎فرمايند كه حاضر نيست اقدام به كاري بكند كه يك شبهه و گله و اين چيزها به وجود خواهد آورد . بنابراين حرف در اين نيست كه حالا آيا طبع قضيه خوب بلي ، طبع قضيه همان است كه شما مي فرمائيد لكن واقعاً ممكن نيست در عين حال پيشنهادي است اگر منصرف نيستيد از پيشنهادتان رأي بگيريم .

پيشنهاد اول اين است كه هيأت رئيسه صلاحيت ها را بررسي كند و طبق صلاحيتهايي كه افراد دارند و سوابقي كه در بخشهاي مختلف دارند آنهارا براي عضويت كميسيونها معين بكنند و تتميم را از ديگران يا به قرعه يا به انتخاب خودشان معين بكنند . آقاياني كه با اين پيشنهاد موافق هستند قيام بفرمايند …

امامي كاشاني – اگر هيأت رئيسه قبول نكند پس با رأي گيري چطوري ميخواهيد ...

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )- حالا اگر تصويب شد مجبوريم قبول بكنيم .

نايب رئيس (خامنه اي ) – بلي وقتي كه تصويب شد ، هيأت رئيسه قبول ميكند آقاياني كه با اين پيشنهاد موافقند قيام بفرمايند …

جنتي – پيشنهاد نداشتيم كه به رأي گذاشته بشود .

نايب رئيس (خامنه اي ) –اين پيشنهاد شد ديگر ، پيشنهاد نيست ؟

منشي ( يزدي )- پيشنهاد جناب آقاي اميني بود .

نايب رئيس (خامنه اي ) – بلي آقاي اميني اين را پيشنهاد كردند .

اميني – آقاي خامنه اي ! پيشنهادم اين بود كه از هر دستگاهي روشن و معلوم است چه كساني باشند خوب معلوم است آقاي موسوي اردبيلي و آقاي خوئيني ها در دستگاه قضائي هستند ..

نايب رئيس (خامنه اي )- آقاي اميني ! آخر يك مشخصي ميخواهد يا نميخواهد؟ بالاخره اينكه چه كسي مناسب كجا است لابد يك تشخيص دهنده اي ميخواهد …

اميني – مثلاً جنابعالي و آقاي موسوي نخست وزير در دستگاه اجرائي هستيد ، اين مشخص نيست ؟

منشي (يزدي)- چه كسي بگويد آنهائي كه تعيين شده اند چه كساني هستند ؟ لابد هيأت رئيسه يا خود اشخاص ؟ پيشنهادتان را مشخصاً بفرمائيد چه هست ؟

اميني – خوب معلوم است كه آقايان موسوي اردبيلي و خوئيني ها در دستگاه قضائي هستند .

نايب رئيس (خامنه اي )-آقاي اميني ! همه جا اين مطلب را ميفرمائيد وضوح نيست در بعضي جاها شايد واضح است .

اميني – چرا مثلاً جنابعالي و آقاي موسوي ، معلوم نيست ؟

نايب رئيس (خامنه اي )- آخر با تكثير مثال كه مطلب اثبات نميشود . خيلي خوب اينجا هم كه شما گفتيد واضح ، اما همه جا اينجور نيست .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني ) – خيلي خوب ،پيشنهاد مشخصتان را بنويسيد بدهيد .

نايب رئيس ( خامنه اي )- بلي پيشنهادتان را مشخصاً بنويسيد به رأي بگذاريم .

عميد زنجاني – پيشنهاد ديگر ما اين است : كلمه « قرعه » كه در آخرين مرحله آمده حذف و به جاي آن به تشخيص هيأت رئيسه اولويت ها بيايد .

نايب رئيس (خامنه اي ) – اين را كه ميفرمائيد در همين ماده پيشنهادي آقايان منشي ها هست يعني در آخرين مرحله به پيشنهاد هيأت رئيسه …

عميد زنجاني – آقاي خامنه اي كلمه « قرعه » حذف بشود و اولويت ها ذكر بشود .

اسدالله بيات – نه ، مخالف با اين پيشنهاد است .

منشي (يزدي ) – اولويتها ذكر ميشود . همين اولويتهاي منظور شما ذكر ميشود .

نايب رئيس (هاشمي ) – آقاي خامنه اي ، دستور بدهيد آقايان پيشنهادشان را كتبي بدهند ما رأي بگيريم .

نايب رئيس (خامنه اي ) –الان ضمناً ما به آخر وقت هم رسيديم و آقاي مشكيني هم ميخواهند نامه را بخوانند .

نايب رئيس (هاشمي )- ما هنوز يك ربع وقت داريم . آقايان افطار اينجا تشريف دارند خواندن نامه 4-5 دقيقه بيشتر طو ل نميكشد .

منشي (يزدي )- بلي ، بسيار خوب ، به هر حال پيشنهادها را مرقوم بفرمائيد مشخصاً پيشنهادها را مرقوم بفرمائيد كه در مرحله رأي گيري هستند .

نايب رئيس ( خامنه اي )- يعني روي پيشنهادها بحث و استدلال زيادشده . يك پيشنهاد ، يك

نظر اصلي كه همين نظر داده شده به آقايان است اولين پيشنهادي كه رسيده به ترتيب مطرح كنيد به رأي بگذاريم .

منشي ( يزدي ) – اولين پيشنهادي كه رسيده است وقبلاً هم به آن اشاره شد ، پيشنهاد جناب هاشمي هست كه همين ماده باشد در ذيلش اضافه بشود :« جابجائي اعضاء كميسيونها با توافق دو طرف مانعي ندارد .»

نايب رئيس (خامنه اي ) – اين پيشنهاد را به رأي بگذاريم چه باشد ….؟

منشي(يزدي )-يعني پيشنهاد اين است كه همين پيشنهاد منشيان به اضافه اين جمله .

نايب رئيس ( خامنه اي )- اول به اين پيشنهاد رأي بگيريم ؟

نايب رئيس (هاشمي )- اول به پيشنهاد آقايان كه تغييراتي دادند رأي بگيريد و آخر به اين پيشنهاد رأي گيري بكنيد .

نايب رئيس ( خامنه اي )- بلي وقتي كه اين تصويب شد ، آن وقت آن را اضافه ميكنيم .

مؤمن –اول به آن جابجائي تبصره كه مربوط به آئين نامه است .

هاشميان – ماده آئين نامه را آخر سر رأي بگيريد . اول پيشنهادها رأي گيري بشود، بعد آئين نامه.

نايب رئيس (خامنه اي )- همين كار راميخواهيم رأي بگيريم منتظريم كه آقايان پيشنهادها را بدهند . آقاي هاشمي ! تا پيشنهادها را بدهند خوب است كه آقاي مشكيني نامه را قرائت بفرمايند .

نايب رئيس (هاشمي)- بلي، تا پيشنهادها حاضر بشود .نامه را بخوانند .

نايب رئيس (‍ خامنه اي )- آقايان توجه بفرمائيد نامه اي است از حضرت امام كه خوانده ميشود. جناب آقاي مشكيني بفرمائيد .

4- قرائت نامه حضرت امام مدظله العالي به وسيله آيت الله مشكيني

(رئيس شورا )

رئيس – بسم الله الرحمن الرحيم ، نامه اي از طرف حضرت امام دام ظله خطاب به حقير .

پس از عرض سلام ، خواسته بوديد نظرم را در مورد متمم قانون اساسي بيان كنم .هرگونه آقايان صلاح دانستند عمل كنند من دخالتي نمي كنم فقط در مورد رهبري . ما كه نمي توانيم نظام اسلامي مان را بدون سرپرست رها كنيم ، بايد فردي را انتخاب كنيم كه از حيثيت اسلامي مان در جهان سياست و نيرنگ دفاع كند من از ابتداء معتقد بودم و اصرار داشتم كه شرط مرجعيت لازم نيست . مجتهد عادل مورد تأييد خبرگان محترم سراسر كشور كفايت ميكند اگر مردم به خبرگان رأي دادند تا مجتهد عادلي را براي رهبري حكومت شان تعيين كنند وقتي آنها هم فردي را تعيين كردند تا رهبري را به عهده بگيرد قهري او مورد قبول مردم است ،در اين صورت او ولي منتخب مردم ميشود و حكمش نافذ است . در اصل قانون اساسي من اينرا مي گفتم ولي دوستان در شرط مرجعيت پافشاري كردند منهم قبول كردم من در آن هنگام ميدانستم كه اين در آينده نه چندان دور قابل پياده شدن نيست .توفيق آقايان را از درگاه خداوند متعال خواستارم والسلام عليكم ورحمةالله وبركانه .

9/2/68 روح الله الموسوي الخميني

( حضار صلوات فرستادند ) . ضمناً گفتيم اين نامه را تكثير بكنند وخدمت آقايان بدهند .

منشي – آقاي مهدوي كني بفرمائيد .

محمد رضا مهدوي كني – عرض ميشود كه در دستوري كه حضرت امام فرمودند لازم الاطاعة است و اجرا ميشود منتها يك سؤال براي من مطرح است . جناب آقاي مشكيني ! سؤال را بنده از جنابعالي دارم كه اين به نظر بنده قابل بررسي هست حضرت امام دراينجا مرقوم فرمودند كه خبرگان منتخب مردم هر كس را انتخاب بكنند به عنوان رهبري آن منتخب ولي منتخب است واطاعتش لازم. ممكن است مردم اين سؤال را بكنند خبرگاني كه ما اول انتخاب كرديم با توجه به آن اصولي بوده است كه در قانون اساسي قبلاً بوده كه شرط مرجعيت بوده و اين خبرگان به اين شرط انتخاب شدند و بنابراين نميشود گفت خبرگان موجود منتخب اند براي اينكار اين سؤال براي بنده مطرح است .

رئيس – اين بحث را ان شا ءالله در آينده انجام ميدهيم و ضمن مبحث ولايت فقيه روشن ميشود ولي باز دو سه جمله اي عرض مي كنم كه ما معتقديم آنچه كه امام معصوم نسبت به ولايت جامعه ولايت تامه دارد و حق تصرف دراموال نفوس دارد مانند يك پدري نسبت به فرزند كوچك نايب الامامي كه در زمان غيبت به نصب عام منصوب شده تمام آن شئون براي نايب الامام ثابت است نسبت به ملت و جامعه او ولايت دارد اگر حالا صلاح شد در اين كه از طرف جامعه يك عملي انجام بدهد چطور اگر از طرف جامعه نفت ، مال و زمين مردم را صلاح ديد يك تصرفي انجام بدهد شما اين تصرف را نافذ ميدانيد براي اينكه ولي انجام داده. بنابراين ، كأن انتخاب يك عده اي را از طرف جامعه او انجام داد به اين بيان پس اينها منتخب مردم اند و ايشان گاهي روي اين ولايت كاري انجام ميدهد من معتقدم اين روي اين زمينه قابل اصلاح است ومسأله هم همينجور .

نايب رئيس (خامنه اي )-خوب پيشنهاد ها را جناب آقاي يزدي مطرح بفرمائيد.

منشي (يزدي )- يك پيشنهاد اين است كه 4تا كميسيون را نوشته اند و اسامي اشخاص را هم مرقوم داشته اند بعد نوشته اند كه سپس تكميل اعضاء توسط مفاد ماده يعني اول اين اشخاصي كه نام برده شدند براي اين كميسيونها پيشنهاد شده اند تكميل‎اش را به وسيله مفاد اينها . به ترتيب اعضاء كميسيونها خوانده ميشود :

كميسيون اول آقاي طاهري – آقاي اميني ـ آقاي مؤمن – آقاي خزعلي – آقاي محمدي – آقاي آذري و آقاي مشكيني كه 7نفر هستند .

كميسيون دوم آقاي موسوي اردبيلي – آقاي موسوي خوئيني ها – آقاي دكتر حبيبي تكميلش را با بنده .

كميسيون سوم آقاي خامنه اي – آقاي نخست وزير – آقاي هاشمي – تكميلش را هم بوسيله اين ماده اين يك پيشنهاد است .

نايب رئيس (هاشمي)- كميسيون چهارمي را ننوشته اند ؟

منشي (يزدي )- كميسيون چهارم اعضاي منتخب مجلس يعني جمع اعضاي محترم مجلس.

مؤمن – اصل پيشنهاد من كه معلوم نشد و من پيشنهاد كرده ام كه اول اعضاء چه جوري تعيين بشوند .

منشي – اين پيشنهادي است كه اينجور نوشته اند . عنايت بفرمائيد 4 تا كميسيون داريم پيشنهاد آقاي مؤمن اين است كه اين اعضايي كه نام برده شده اند براي اين كميسيونها بقيه كه كمتر هستند به ترتيبي كه در اين ماده آمده است يعني با در خواست و با قرعه .

مؤمن – اين پيشنهاد نظر من نيست تا معيارها مشخص نشده ، تنها اشخاص مورد ندارد .

نايب رئيس (خامنه اي )- آقاي مومن اگر بنا باشد هر يك از اين پيشنهاد ها را بعد از مدتي كه بحث كرديم باز رويش موافق و مخالف بحث كنند نميشود .ببينيد همه بحث ها را آقايان فرموديد يعني همين كه آلان مي‎فرمائيد استدلال اش گفته شده در جلسه هم جنابعالي فرموديد هم آقاي اميني فرمودند نتيجه اش همين بود، خواهش مي‎كنم اجازه بدهيد كه پيشنهادها يكي پس از ديگري رأي گيري بشود و به يك نتيجه اي برسيم آقاي يزدي ! همين پيشنهاد را بفرمائيد بخوانيد .

مؤمن – آقاي خامنه اي ! اين پيشنهاد را كه آقاي يزدي خواندند ، قرعه نظر بنده نبود .

نايب رئيس (خامنه اي )- قرعه نظر شما نيست ما نظر شما را به رأي نميگذاريم ما اين پيشنهاد را به رأي ميگذاريم .

مؤمن – خوب اين پيشنهاد من است من در پيشنهادم خط كشيده ام .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني )- خودتان پيشنهادتان را بگوئيد .

منشي ( يزدي ) – پيشنهادتان غير از اين است ؟

مؤمن – روي پيشنهادم آقاي يزدي خط كشيده ام ، آنجا را ملاحظه بفرمائيد .

يزدي – آقاي طاهري ، آقاي اميني بعد آقاي آذري و آقاي مشكيني . بسيار خوب، يعني اين چند نفر را حذف كرديد . (مؤمن – بلي ) بسيار خوب . بقيه هم همينطور .

نايب رئيس (خامنه اي )- خيلي خوب ، رأي مي گيريم آقاياني كه با اين پيشنهاد ….

هاشميان – اين پيشنهاد كه بحث نشده .

نايب رئيس (خامنه اي )- عزيزم بحث شده ديگر چه استدلالي براي اين ميخواهيد ؟

هاشميان – به اين شكل كه بحث نشده .

نايب رئيس (هاشمي )- قبلاً روي اينها بحث شده و حالا ميخواهند پيشنهادها را مشخص بكنند كه رأي بگيريم .

هاشميان – شما هر پيشنهادي را اول بحث بكنيد تا مخالف وموافق صحبت بكند بعد رأي گيري بكنيد ، آن كه تمام شد ،روي پيشنهاد بعدي برويد .

نايب رئيس (خامنه اي )-آقاي هاشميان ! عرض ميكنم روي اين پيشنهاد بحث شده . اسم زيد و عمر و وبكر را فقط در بحث نياورده اند .

هاشميان – خيلي خوب ، پس اين پيشنهاد جديدميشود ، اسم نياورده اند پيشنهاد جديد ميشود .

منشي – به هر حال پيشنهاد اين است كه اشخاص معيني با تناسبها براي اين كميسيونها مابقي اش هم به همان ترتيب ….

نايب رئيس (خامنه اي )- نه ،تناسب را هم معين كرده .

يزدي – يعني افراد را معين كرده اند .

هاشميان – آخر ما اينجا حرف داريم . يعني شما پيشنهادي كه اول آقايان كرده اند ، بعد افراد را اضافه كرده اند ما روي افراد حرف داريم ، موافق ومخالف ميخواند بحث بكند .

نايب رئيس (هاشمي)- ببينيد آقايان ما يك بحثي كرديم هركس از آقايان نظر خودش را گفت يك بار هم گفت دو بار هم گفت ، وسه بار هم گفت تا آنجايي كه ديگر هيچكس نمي خواست حرف بزند ما ميتوانستيم همان را شفاهي به رأي بگذاريم اينكار را نكرديم گفتيم حرفتان را بنويسيد كه ديگر بعداً نگوئيد كم يا زياد است يعني اين همان است كه گفتيد اگر نمي نوشتيم شما اين حرف را نمي زديد . حالا اين همان است آقاي مومن از پيشنهادش دو بار دفاع كرده وحالا آنرا نوشته روي كاغذ ما داريم رأي مي گيريم و ديگر مخالف وموافق احتياج نيست صحبت بكند .

هاشميان – حاج آقا ! كي اسم بردند ؟ اسم كه نبردند .اسم ،پيشنهاد جديد است .

هاشمي – صحبت اسم كه نيست ايشان حرفشان اين بود افرادي كه در يك سمتي هستند خوب آقاي خامنه‎اي ، آقاي نخست وزير معلوم است كه در آن سمت هستند ، آن آقايان هم كه اسم بردند گفتند كميسيون 7 نفري قبلاً گفتند يعني همان ها بودند كه حالا اسمشان را نوشتند .

اميني – ما گفتيم تخصص ها ، نظر ما روي اسم نبود .

هاشمي – خوب حالا آن پيشنهاد ايشان بود پيشنهاد شما را هم جداگانه رأي ميگيريم پيشنهاد شما محفوظ است .

اسدالله بيات – همين پيشنهاد مكتوب را به رأي بگذاريد .

مؤمن – در مورد اين پيشنهاد يك توضيح بدهند .

نايب رئيس (خامنه اي )- توضيح ديگر نمي خواهد . آقا همين پيشنهادي را كه آقاي يزدي خواندند به رأي ميگذاريم كه پيشنهاد آقاي مومن است آقاياني كه موافق هستند قيام بفرمايند (عده كمي برخاستند ) تصويب نشد .پيشنهاد بعدي را مطرح كنيد .

منشي – پيشنهاد بعدي اين است كه :« تعيين يا پيشنهاد هيأت رئيسه و انتخاب مجمع » و امضاءهم ندارد .

جنتي –آقاي خامنه اي اگر مجمع است ،پيشنهاد من هست .

نايب رئيس (خامنه اي )- بلي ، پيشنهاد آقاي جنتي است وقبلا هم روي اين استدلال كردند كه خود مجمع تصميم گيري بكند . آقاياني كه با اين پيشنهاد موافق هستند قيام بفرمايند (عده كمي برخاستند )تصويب نشد . پيشنهاد بعدي را مطرح كنيد كه باز پيشنهاد آقاي جنتي است .

منشي – پيشنهاد دومشان « تعيين يا انتخاب مجمع » يعني « هيأت رئيسه » نباشد يعني پيشنهاد هيأت رئيسه هم نباشد .

اسدالله بيات – قبلاً حاج آقا ! اين بود باز به همان اولي برميگردد.

منشي – بود ، منتها نه با اين كيفيت فقط همه اشخاص افراد را يكي يكي معين بكنند .

نايب رئيس (خامنه اي )- اين پيشنهاد سوم را به رأي ميگذاريم پيشنهاد اين است كه « تعيين از طرف مجمع مستقيماً يعني يكي يكي پيشنهاد بشوند مجمع رأي بدهد براي هر شش نفر براي يك كميسيون » (جنتي-يعني 6 تا 6تا ) آقاياني كه با اين پيشنهاد موافقند قيام بفرمايند (عده كمي برخاستند) تصويب نشد پيشنهاد بعدي .

منشي – پيشنهاد چهارم ، پيشنهاد آخر به جاي قرعه در آخرين مرحله با اولويتها به تشخيص هيأت رئيسه يعني قبول كرده اندكه همين چيزي كه در اين ماده است فقط آن قسمت آخرش را به جاي قرعه با اولويتها و تشخيص هيأت رئيسه .

اسدالله بيات – اين همان پيشنهاد اوليه است .

نايب رئيس ( هاشمي )- آقايان توجه بكنند اين معنايش چه ميشود ؟ معنايش اين است اول آقايان اسم مينويسند مثلاً اگر 6 نفر براي كميسيون رهبر فقط نوشته بودند آن تكميل است اصلاً بحثي هم رويش نيست اگر زيادي بودند بعد اين زيادي كجا بايد برود به جاي اينكه ما با قيد قرعه به جايي بفرستيم او را با تعيين هيأت رئيسه بفرستيم .

نايب رئيس (خامنه اي )- آقاياني كه موافق هستند با اين نظري كه آقاي هاشمي توضيح دادند قيام بفرمايند (عده كمي برخاستند )- تصويب نشد .ديگر پيشنهاد نداريم ؟

منشي – نخير ، اصل ماده است با اضافه .

نايب رئيس (هاشمي رفسنجاني ) – اگر اصل ماده تصويب شد ، آن وقت آن اضافه را مطرح ميكنيم .

نايب رئيس(خامنه اي )- اصل ماده را به رأي ميگذاريم كه قبلاً آقاي دكتر حبيبي خواندند آقايان مستحضر هستيد آقاياني كه موافق هستيد قيام بفرمائيد (اكثر برخاستند )تصويب شد .

هاشمي رفسنجاني –حالا عبارت پيشنهاد من را بخوانيد .

منشي – آقاي هاشمي پيشنهاد فرموده اند كه جا به جايي اعضاي كميسيونها باتوافق دو طرف مانعي ندارد .

هاشمي رفسنجاني – بلي ، منظورم اين است كه اگر ما در يك كميسيوني افتاديم با عضوي از آن كميسيون ديگر توافق كرديم كه جايمان را عوض بكنيم ، اشكال نداشته باشد .

نايب رئيس ( خامنه اي )- اين پيشنهاد را به رأي ميگذاريم آقاياني كه موافق هستند قيام بفرمايند (اكثر برخاستند ) تصويب شد. . خوب جناب آقاي مشكيني اعلام بفرمائيد جلسه ختم بشود

5- پايان جلسه و تاريخ تشكيل جلسه آينده

رئيس – فردا ان‎شاءالله ساعت چهار بعد از ظهر رفقا حاضر بشوند ، اول ساعت چهار اظهار لطف كنند اينجا حاضر باشند .ختم جلسه اعلام ميشود .

(جلسه ساعت 19 پايان يافت )

رئيس شوراي بازنگري قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران – علي مشكيني